Bu bölümde anlatılanlar:

    Emacs sistem örgütlenmesi dahilinde kullanılan terimler
    Ekranda bilgiler nasıl düzenlenir
    Emacs'ın temel kipleri

    Linux ve Emacs dosyaları DOS'tan biraz farklı ele alıp gösterir.
    Siz dosyaları kullanırken, onlar hakkında bilgi ekranın özel
    alanlarında görünür. Bu bölümde bu özel alanlardaki sözcükleri
    dinlemek için nasıl seçeceğiniz anlatılacaktır.

Örgüsel Bilgiler
    Bu bölümde, sözcükleri seslendiren komutlar, terimlerle görevler
    birbirlerinden ayrılmaksızın anlatıldı. Bu ayarlama sayesinde,
    görme engelli kullanıcılar seslendirme komutları ile ilgili tanımlama
    bölümlerine geri dönmeden Emacs sistemini öğrenebilecekler.

    Örneğin, metin düzenleme oturumunuz ile ilgili bilgi vermek için metin
    düzenleyici tarafından kullanılan önceden ayrılmış ekran alanlarına atıf
    yapan bazı yeni terimlerden bahsedilecektir. Emacspeak bu gibi ekran
    alanlarında, dosya içi seslendirme komutlarından farklı komutlar kullanır.

    Dosya tabanlı metinleri seslendiren komutlar 3.bölümde anlatılmış idi.
    Dosyaları açarken veya metni düzenlerken bu bölümdeki bilgileri
    kullanacaksınız.

Emacs Terimleri
    Sistem ve dosya örgütlenimi için Emacs burada bahsedilecek terimleri
    kullanır. Bazı açıklamalar ekran alanlarına ayrılmıştır. Diğerleri,
    Emacs'ın sadece dosya düzenlemeleri için kullandığı kavramlardır.
    Yeri geldikçe, kavramlara kılavuzluk etmesi açısından karşılaştırmalı
    olarak DOS veya Windows terimlerinden de bahsedilecektir.

    Tampon
        Ekranda gösterilen metin dosyasının tampondaki kopyasıdır. Tamponu
        dosyaya açılan bir pencere olarak düşünebilirsiniz. Bu pencereyi
        açınca bir ses dosya içeriğini size okumaya başlar.

        Tanım:
            Tampon -- bir dosyanın bir kopyasını içeren geçici bir çalışma
                      alanıdır.

        Siz dosyayı açarken, gerçekte Emacs kullanıcı erişimi için dosya
        içeriğini tampona kopyalar. Siz tampon içeriğini dosyaya kaydetmedikçe
        diskteki dosya değişmiş olmayacaktır.

    Kip
        Emacs bulunduğu kipe bağlı olarak farklı davranır.

        Tanım:
            Kip -- Emacs metin düzenleyicisinin komutları uyguladığı bağlam.

            Emacs'ın bir çok kipi vardır -- metin düzenleyicinin görevlerini
            yapmak için çeşitli yollar vardır. Bir kısmı Asal Kipler,
            bir kısmı da Yardımcı Kiplerdir.

        Asal Kipler
            Bir asal kip, belli bir işlevselliği olanaklı kılmak için belli
            komutlar sağlar. Örneğin, metin düzenlemek, yazılım geliştirmek
            veya Genel Ağ'a aktarmak için dosya biçimini ayarlamak birer
            asal kiptir. Bir tampon sadece bir büyük kiple ilgili olabilir.

            İleri Emacs kullanıcıları her birini farklı bir kipte kullanmak
            üzere bir dosyaya aynı anda birden fazla tampon açabilirler.
            Bu seviyede bir karmaşıklık bu öğreticinin kapsamında değildir.
            Bu öğreticide kapsanan Asal Kipler 1. Tablo'da listelenmiştir.

            1. Tablo  Emacs'taki Asal Kipler

              Temel
                Öntanımlı kiptir -- özel bir yeteneği yoktur.

              Metin
                Dosyaları düzenlemek ve yeni metin yazmak için

              Dizinli
                Dizinleri taramak için

              Tar
                Tar dosyalarını taramak için

              Kabuk
                Diğer yazılımları çalıştırmak ve çıktılarını almak için.

            1. Tablonun sonu

        Yardımcı Kipler
            Bir yardımcı kip basit bir işlevi gerçekleştirir. Örneğin, doldur
            (fill) kipi, enter tuşuna basmaksızın bir sonraki satıra geçmeyi
            sağlamak gibi bir işleve sahiptir. Üzerine yaz (Overwrite) kipinde
            harfler imlecin bulunduğu yerdeki harfin önüne yerleştirilmez, o
            harf silinip yeni harf yazılır.

            Birçok yardımcı kip aynı anda kullanılabilir. Bu öğreticinin
            kapsamındaki yardımcı kipler için 2. Tabloya bakınız.

            2. Tablo Emacs'da Yardımcı Kipler

              Doldur (Fill)
                Satır sarmalama -- enter tuşuna basmaksızın imleç bir sonraki
                satıra gider.

              Üzerine Yaz (Overwrite)
                Araya yazmak yerine karakterleri orada metin yokmuş gibi yazar.

              Özdevinimli Kaydetme (Auto-save)
                Dosyalarınızı düzenli aralıklarla diske kaydeder.

              Kısalt (Abbrev)
                Bazı sözcükler için sözcüğü anımsatacak kısaltmalar kullanır.

            2. Tablonun Sonu

        Emacspeak, görme engellilerin bazı düzenleme kiplerini, görebilen
        kullanıcıların öğrenmeyi düşündükleri veya ihtiyaç duydukları zamandan
        daha erken öğrenmelerini gerektirir. Sisteminizi, Emacs başlarken en
        sık kullandığınız kiplerin kendiliğinden başlatılmasını sağlayacak
        şekilde ayanlayabilirsiniz.

    Kip Satırı
        Tanım:
            Kip satırı -- ekranın alt kenarına yakın bir bilgi satırı.
            Burası, tampon adının, kipin ve imleç konumunun gösterimi için
            ayrılmış bir metin alanıdır.

        Bir dosya açılıp Emacs bir kopyasını tampona koyduktan sonra, ekranın
        altında kip satırı görünür. Rengi, normal metin renginin zıddıdır --
        genellikle siyah üzerine beyaz.

        Kip satırında görünenler:
          1)"Emacs" ve tampon adı, en sola konumlanmış olarak.
          2)Kip adı, satırın ortasında.
          3)Konum göstergesi, en sağa konumlanmıştır, imlecin dosyanın
            bütününe göre konumunu belirten bir sözcük veya yüzde değeridir.

            Olası imleç konumları:
              Üst (Top)    -- dosya başlangıcını göstermek üzere.
              Alt (Bottom) -- dosya sonunu göstermek üzere.
              yüzde değeri -- örneğin %50, imlecin dosyanın ortasında
                              olduğunu gösterir.

        Kip Satırının Seslendirilmesi
            Kip satırını metin içinde neyi düzelttiğinizin ve ne yaptığınızın
            önemi olmaksızın her zaman seslendirebilirsiniz.
            KONTROL-e m tuşlarına basın.

        Sonuç:
            Kip satırı seslendirilir.

    Mini-Tampon
        Mini-tampon, tampon hakkında bilgi barındırmak üzere ekranda ayrılmış
        bir metin alanıdır. Komutları girdiğiniz ve metin düzenleyicinin
        yanıtlarla veya komut istemi sunarak size karşılık verdiği yerdir.
        Girdiğiniz komutlar ve/veya Emacs'ın karşılıkları seslendirilir.

        Tanım:
            Mini-tampon -- ekranda, kip satırı altında bir satır. Emacs'dan
            istekde bulunmak için komut istemini barındırır.

        Mini-tampon sizin Emacs düzeneyicisi ile etkileşiminizi sağlar. Çok
        karakterli bir tuş dizilimini  yazdığınız sürece, siz bitirene kadar
        yazdıklarınız mini-tamponda görünür. Emacs komutun yanıtında girdiye
        gerek duyduğunda veya düzenleme eylemi hakkında bildirim gerektiğinde,
        bilgi mini-tamponda verilir.

        Mini-Tamponun Seslendirilmesi
            Yazdığınız komutlar veya komut istemine verilen yanıtlar
            seslendirir. 1. Bölümde bahsedildiği gibi, boşluk tuşuna basana
            kadar tuşladığınız her karakter, sözcük tamamlandığında ise sözcük
            size söylenir.

            Emacs'ın yanıtlarında ise, mini tampon satırının tamamı, bir
            dizindeki dosya adları istenmiş gibi, seslendirilir.

    5. Bölümdeki Komutların Özeti
        Bu tablo bu bölümde öğretilen tuş dizilimlerini komutların işlevlerini
        listeler.

        KONTROL-e m
            Kip satırını seslendirir.

        <düzenleyici komutları>
            Komutları söylenir veya mini-tampon seslendirilir.