XML Bilgi Kümesi (İkinci Düzeltme)

1 Giriş

Bu belirtim, XML Bilgi kümesi denilen bir veri kümesi özeti tanımlar. Amacı, iyi biçimli bir XML belgedeki [XML] bilgiye atıfta bulunma ihtiyacında olan başka belirtimlerde kullanmak için tutarlı bir tanım kümesi sağlamaktır.

Teferruatlı olma çabasında değildir; bir bilgi kalemi veya donatısının hesaba katılması için birincil koşul, ileriki belirtimlerde kullanışlı olacağının umulmasıdır. Bir XML işlemci tarafından döndürülmesi gereken bilgi kümesinin asgarisinin tayini mümkün değildir.

Bir XML belge, iyi biçimliyse ve aşağıda açıklanan isim-alanı kurallarına uygunsa bir bilgi kümesine sahip demektir. Bir XML belgenin bir bilgi kümesine sahip olmasıyla geçerliliği arasında bir ilişki yoktur.

Bilgi kümeleri bir XML belgenin çözümlenmesinden farkı yöntemlerle oluşturulabilir (bu belirtimde bu yöntemler açıklanmamıştır). Aşağıdaki Yapay Bilgi Kümeleri bölümüne bakınız.

Bir XML belgenin bilgi kümesi bir miktar bilgi kaleminden oluşur; bir iyi biçimli XML belgenin bilgi kümesi en azından bir belge bilgi kalemi ve bazı başka bilgi kalemleri içerecektir. Bir bilgi kalemi bir XML belgenin bazı parçalarının bir açıklama özetidir: her bilgi kalemi donatılar denen ilişkili bir kümeye sahiptir. Bu belirtimde donatı isimleri kalın ve yatık karakterlerle tıpkı böyle gösterilmiştir. Bilgi kalemi türleri Bilgi Kalemleri bölümünde listelenmiştir.

XML Bilgi Kümesi belli bir arayüze veya bir arayüz sınıfına ihtiyaç duymaz veya ayrıcalık tanımaz. Bu belirtim bilgi kümesini basit ve anlaşılır olsun diye bir ağaç yapısında sunar; ancak XML Bilgi Kümesinin bir ağaç yapısında elverişli kılınmasıyla ilgili bir gereksinim yoktur; olaylara ve sorguya dayalı arayüzler (bunlarla sınırlı olmaksızın) dahil, diğer arayüz türleri, yeteneklerine ek olarak XML Bilgi Kümesiyle uyumlu bilgi sağlama yeteneğine de sahip olabilirler.

"Bilgi kümesi" ve "bilgi kalemi" terimleri, hesaplamalarda kullanıldıklarında "ağaç" ve "düğüm" terimleriyle benzer anlamlardadırlar. Bununla birlikte, bu konuya özel veri modelleriyle karışma olasılığını azaltmak için bu belirtimde "bilgi kümesi" ve "bilgi kalemi" terimleri kullanılmıştır. Bilgi kalemleri, DOM'un düğümleriyle veya XPath veri modelinin "ağaç" ve "düğüm"leri ile bire bir eşleşmez.

Bu çeviride, vurgulandıklarında, ZORUNLU, ÖNERİ ve SEÇİMLİK anahtar sözcükleri [RFC 2119]'un Türkçe çevirisinde açıklandığı gibi yorumlanır.

1.1 XML Sürümleri

Farklı XML belirtimi sürümleri farklı çözümleme kuralları belirtebilir. Bir XML belgesinin bilgi kümesi, belgenin, belirtilen XML sürümüyle ilişkili belirtim kurallarına göre çözümlenerek sağlanmış olarak tanımlanır. Sürüm numarası belirtilmeyen bir belgenin sürümünün 1.0 olduğu varsayılır. Bir XML işlemcinin anlamadığı sürüm numaralı bir belge için doğru bilgi kümesini üretmesi gerekli değildir.

1.2 İsim-alanları

[XML Adları] ile uyumlu olmayan XML belgeler teknik olarak iyi biçimli olsalar bile, anlamlı bilgi kümelerine sahip olmayacakları varsayılır. Yani, bu belirtim [XML Adları] tarafından açıklanandan başka amaçlarla ikinokta imi içeren isimler kullanılan eleman ve öznitelik isimlerine sahip belgeler için bilgi kümesi tanımlamaz.

Bundan başka, bu belirtim isim-alanı bildirimlerinde göreli tanım-yeri başvuruları kullanan belgeler için bir bilgi kümesi tanımlamaz. Bu, [Göreli tanım-yerinin Önerilmeyişi] belgesinde açıklanan bütün W3C XML üyelerin katıldığı bir oylamayla verilen kararla ilgilidir.

Bir isim-alanı yeri donatısının değeri, karşılığı olduğu isim-alanı özniteliğinin normalleştirilmiş değeridir; buna işlemci tarafından ek olarak bir tanım-yeri öncelemi uygulanmaz.

1.3 Öğeler

Bir bilgi kümesi kendi XML belgesini zaten yorumlanmış öğe gönderimleri ile açıklar; yani, öğe gönderimlerinin ikame metinlerine karşılık olan öğe kalemleri tarafından gösterilirler. Bununla birlikte, bir işlemcinin bu yorumu yapmayabileceği çeşitli durumlar vardır. Bir öğe bildirilmemiş olabilir veya alınamayabilir. Geçerlilik sınaması yapmayan XML işlemciler tüm bildirimleri okumamayı tercih edebilirler ve bunu yapsalar bile, tüm hariçi öğelerin yorumlamayabilirler. Bu gibi durumlarda öğe gönderimini göstermek için yorumlanmamış öğe gönderimi bilgi kalemi kullanılır.

1.4 Satırsonlarının Eldesi

XML Bilgi Kümesindeki tüm donatıların değerleri, [XML] belirtiminin 2.11 Satırsonlarının İşlenmesi bölümünde açıklanan satırsonu normalleştirmesiyle hesaba katılırlar.

1.5 Temel Tanım-yerleri

Bazı bilgi kalemleri bir temel tanım-yeri veya bildirim temel tanım-yeri donatısına sahiptir. Bunlar [XML Base]'e göre hesaplanır. Bir özkaynağın alınması çözümleyici seviyesinde (örneğin, bir öğe çözümleyicide) veya daha alt seviyede yönlendirmeye tabi olabilir; bu durumda temel tanım-yeri, tüm yönlendirmelerden sonra özkaynağın alımında kullanılan son tanım-yeri olur.

Bu donatıların değeri, özkaynağın alımı için gerekli olabilecek herhangi bir tanım-yeri öncelemiyle sonuçlanmaz, fakat eğer bunlar belgede belirtilmişse veya yönlendirme durumunda sunucu tarafından döndürülmüşse öncelenmiş karakterleri içerebilir.

Bazı durumlarda (bir belgenin bir dizgeden veya borudan okunması gibi), [XML Base]'deki kurallar uygulamaya bağımlı olan bir temel tanım-yerinde sonuçlanabilir. Bu durumlarda bu belirtim temel tanım-yeri veya bildirim temel tanım-yeri donatısına değer tanımlamaz.

Göreli tanım-yerleri çözümlenirken temel tanım-yeri donatısı xml:base özniteliklerinin değerlerine yeğlemekte kullanılmalıdır; bunlar Yapay Bilgi Kümeleri durumunda tutarsız olabilir.

1.6 "Bilinmeyen" ve "Değersiz"

Bazı donatılar bazan bilinmeyen veya değersiz değerlerine sahip olabilir ve bu durumda sırayla, ya donatı değeri bilinmiyor ya da donatı değersizdir denir. Bu değerler bir diğerinden ve tüm diğerlerinden bağımsızdır. Özellikle de bunlar bir üyeye sahip olmayan boş dizge, boş küme ve boş listeden farklıdırlar. Bu belirtimde "null" terimi kullanılmamıştır; bunun sebebi, bazı topluluklarda bu belirtimdeki anlamına uygun olmayan yan anlamlara sahip olmasıdır.

1.7 Geçersizlikten Kaynaklanan Tutarsızlıklar

Yukarıda dikkat çekildiği gibi, bir XML belgenin geçerli olmak için bir bilgi kümesine sahip olmaya ihtiyacı yoktur. Bunula birlikte bazı geçersizlik çeşitleri bazı donatılara atanan değerleri etkiler. Öğeler, gösterimler, elemanlar ve öznitelikler bildirilmemiş olabilir. Gösterimler ve elemanlar defalarca bildirilmiş olabilir (çoklu bildirimler elemanlar ve öznitelikler için geçerlidir). Bir ID tanımsız olabilir veya defalarca tanımlanmış olabilir. Böyle durumlara aşağıda Bilgi Kalemi tanımlarında yeri geldikçe dikkat çekilmiştir.

1.8 Yapay Bilgi Kümeleri

Bu belirtim bir XML belgenin çözümlenmesinin sonucu olarak elde edilen bilgi kümesini açıklar. Başka anlamda bilgi kümeleri de oluşturulabilir; örneğin, DOM gibi bir arayüz kullanarak veya mevcut bir bilgi kümesi dönüştürülerek başka anlamda bilgi kümeleri oluşturulabilir.

Bir gerçek belgeye denk düşen bir bilgi kümesinin çeşitli yollarla tutarlılığı gerekecektir; örneğin, bir elemanın etki alanındaki isim-alanları donatısı elemanın veya üstselinin isim-alanı öznitelikleri donatılarıyla tutarlı olacaktır. Bu, başka manada oluşturulmuş bir bilgi kümesi için doğru olmayabilir; böyle bir durumda, bilgi kümesine denk gelen bir XML belge olmayacak ve denk getirmek için tutarsızlıkların çözümlenmesi gerekecektir (örneğin, etki alanındaki isim-alanlarına denk düşen isim-alanı bildirimlerini çıktılayarak).

2 Bilgi Kalemleri

Bir bilgi kümesi, her biri aşağıdaki bölümlerde açıklanmış olan onbir farklı bilgi kalemi türü içerebilir. Her bilgi kaleminin donatıları vardır. Atıf yapmayı kolaylaştırmak için her donatıya bunun gibi vurgulanmış bir isim verilmiştir. Her bilgi kalemi için [XML] 1.0 Önergesindeki bir tanım ve/veya bir sözdizimine bağ verilmiştir.

2.1 Belge Bilgi Kalemi

XML belge (2 Belgeler)

[1] belge (2.1 İyi Biçimli XML Belgeler)

Bilgi kümesinde tek bir tane Belge Bilgi Kalemi vardır ve diğer bilgi kalemlerinin tümüne belgenin bilgi kaleminin donatılarından veya dolaylı olarak başka bilgi kalemlerinin donatılarından erişilebilir.

Belge Bilgi Kalemi şu donatılara sahiptir:

çocuklar: Belgedeki sıralarına göre çocuk bilgi kalemlerinin listesi. Liste tek bir tane eleman bilgi kalemi içerir. Liste ayrıca, belge elemanının dışında kalan her işlem yönergesi için bir işlem yönergesi bilgi kalemi ve her açıklama için de bir açıklama bilgi kalemi içerir. DTD içinde kalan işlem yönergeleri ve açıklamalar hariç tutulur. Bir belge türü bildirimi (DTD) varsa, liste ayrıca bir belge türü bildirimi bilgi kalemi içerir.
belge elemanı: Belge elemanına denk düşen eleman bilgi kalemi.
gösterimler: DTD içinde bildirilmiş her gösterim için bir tane sıralamasız gösterim bilgi kalemleri kümesi. Bildirimi yinelenmiş bir gösterim varsa, bu donatı değersizdir.
çözümlenmemiş öğeler: DTD içinde bildirilmiş her çözümlenmemiş öğe için bir tane sıralamasız çözümlenmemiş öğe bilgi kalemleri kümesi
temel tanım-yeri: Belge öğesinin temel tanım-yeri.
karakter kodlama şeması: Belge öğesinde ifade edilen karakter kodlama şemasının ismi.
tekbaşına: Belgenin tekbaşınalık durumunun bir belirtisi, değeri ya 'yes' ya da 'no'dur. Bu donatı, belge öğesinin başlangıcında bulunan XML bildirimindeki isteğe bağlı tekbaşına belge bildiriminden türetilir ve tekbaşına belge bildirimi yapılmamışsa değersizdir.
sürüm: Belgenin XML sürümünü gösteren bir dizge. Bu donatı, belge öğesinin başında belirtilmesi isteğe bağlı olan XML bildiriminden türetilir ve XML bildirimi yoksa değersizdir.
tüm bildirimler işlendi: Bu donatı belge bilgi kümesinin pek bahse konu olmayan bir parçasıdır. Daha ziyade, işlemcinin DTD'yi tamamen okuyup okumadığının bir göstergesidir. Mantıksal bir değere sahiptir. Değeri yanlış ise, bir kısım donatılar bilinmiyor olabilir (aşağıda açıklamalarında belirtilmiştir). Doğru ise, bu donatılar hiçbir zaman bilinmez.

2.2 Eleman Bilgi Kalemleri

eleman (3 Mantıksal Yapılar)

[39] eleman (3 Mantıksal Yapılar)

XML belgede bulunan her eleman için bir eleman bilgi kalemi vardır. Eleman bilgi kalemlerinden biri, eleman ağacının köküne denk gelen belge bilgi kaleminin belge elemanı donatısının değeridir ve tüm diğer eleman bilgi kalemlerine onun çocuklar donatısı üzerinden ardışık olarak erişilebilir.

Bir eleman bilgi kalemi şu donatılara sahiptir:

isim-alanı yeri: İsim-alanı yeri, varsa, elemanın türünün isim-alanı yeridir. Eğer eleman bir isim-alanına ait değilse bu donatı değersizdir.
yerel ad: Eleman türü adının yerel kısmı. Bu isim, herhangi bir isim-alanı öneki veya ikinokta imi içermez.
önek: Eleman türü adının isim-alanı-öneki kısmı. Eğer isim öneksizse, bu donatının bir değeri yoktur. İsim-alanı bilir uygulamaların elemanları özdeşleştirmek için önekten ziyade isim-alanı yerini kullanmaları gerektiğine dikkat ediniz.
çocuklar: Çocuk bilgi kalemlerinin belgedeki sırasına göre sıralı listesi. Bu liste, elemanın çocuğu olan her eleman, işlem yönergesi, işlenmemiş harici öğeye gönderim, veri karakteri, ve açıklama için eleman, işlem yönergesi, yorumlanmamış öğe gönderimi, karakter ve açıklama bilgi kalemleri içerir. Eleman boşsa, bu listenin hiç üyesi yoktur.
öznitelikler: Bu elemanın (belirtilmiş veya DTD'de öntanımlı yapılmış) her özniteliği için bir tane sırasız öznitelik bilgi kalemleri kümesi. Bu kümede isim-alanı bildirimleri bulunmaz. Eğer elemanın hiç özniteliği yoksa bu kümenin hiç üyesi yoktur.
isim-alanı öznitelikleri: Bu elemanın (belirtilmiş veya DTD'de öntanımlı yapılmış) her isim-alanı bildirimi için bir tane sırasız öznitelik bilgi kalemleri kümesi. xmlns="" ve xmlns:ad="" biçimindeki bildirimler sırayla öntanımlı isim-alanını ve önekleri elemanın etki alanında bildirimsiz bırakır. Önekin bildirimsiz bırakılması XML 1.1'de İsim-alanları Önergesinde eklendi. Tanımı gereği, tüm isim-alanı öznitelikleri (önek donatısı hiçbir değer içermeyen xmlns isimlisi dahil) için isim-alanı tanım-yeri http://www.w3.org/2000/xmlns/'dir. Eğer eleman hiç isim-alanı bildirimine sahip değilse, bu küme üyesizdir.
etki alanındaki isim-alanları: Bu eleman için etkili olan isim-alanlarının her biri için bir tane sırasız isim-alanı bilgi kalemleri kümesi. Bu küme daima örtük olarak http://www.w3.org/XML/1998/namespace isim-alanı yerine bağlı olan xml önekli bir kalem içerir. Bir uygulama (isim-alanlarını bildirmekte kullanılan) xmlns önekli bir eleman veya özniteliği hiç saptayamayacağından bu küme xmlns önekli bir kalem içermez. Bu küme, bir isim-alanı bildirimi yapmadığı gibi öntanımlı isim-alanını ve önekleri bildirimsiz bırakan xmlns="" ve xmlns:ad="" biçimindeki bildirimleri gösterenler dışında tüm isim-alanı öznitelikleri üyelerine denk düşen isim-alanı kalemlerini içerir. Nitelikli isimlerin önekleri çözümlenirken bu donatı isim-alanı öznitelikleri donatısına tercih etmekte kullanılmalıdır; bunlar Yapay Bilgi Kümeleri durumunda tutarsız olabilirler.
temel tanım-yeri: Elemanın temel tanım-yeri.
ebeveyn: Çocuklar donatısında bu bilgi kalemini içeren belge veya eleman bilgi kalemi.

2.3 Öznitelik Bilgi Kalemleri

öznitelik (3.1 Başlangıç, Bitiş ve Boş-Eleman Etiketleri)

[41] Öznitelik (3.1 Başlangıç, Bitiş ve Boş-Eleman Etiketleri)

İsim-alanı bildirimlerini de içererek, belgedeki her elemanın (belirtilmiş ya da öntanımlı) her özniteliği için bir öznitelik bilgi kalemi vardır. İsim-alanı bildirimleri ayrıca elemanın öznitelikler donatısından başka isim-alanı öznitelikleri donatısının da üyeleridir.

Elemanın başlangıç etiketinde belirtilmemiş ve DTD'de öntanımlı öznitelik olarak bildirilmemiş öznitelikler, öznitelik bilgi kalemleri tarafından ifade edilmezler.

Öznitelik bilgi kaleminin donatıları:

isim-alanı yeri

İsim-alanı yeri, varsa, özniteliğin isim-alanı yeridir. Aksi takdirde bu donatı değersizdir.

yerel ad

Öznitelik adının yerel kısmı. Yerel ad, bir isim-alanı öneki veya ikinokta imi içermez.

önek

Öznitelik adının isim-alanı öneki kısmı. İsim öneksizse bu donatı değersizdir. İsim-alanı bilir uygulamaların öznitelikleri özdeşleştirmek için önekten ziyade isim-alanı yerini kullanmaları gerektiğine dikkat ediniz.

normalleştirilmiş değer

Normalleştirilmiş öznitelik değeri (bkz, [XML], 3.3.3 Öznitelik Değerinin Normalleştirilmesi).

belirtilmiş

Özniteliğin, elemanda belirtilmiş olup olmadığını veya DTD'de öntanımlı olarak bildirilmiş olup olmadığını gösteren bir belirteç.

öznitelik türü

DTD'de bu öznitelik için bildirilmiş türün bir göstergesi. Meşru değerler ID, IDREF, IDREFS, ENTITY, ENTITIES, NMTOKEN, NMTOKENS, NOTATION, CDATA ve ENUMERATION'dır.

Eğer öznitelik için hiç bildirim yoksa, bu donatı değersizdir. Eğer hiç bildirim okunamamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısı yanlış değere sahipse (yani okunmamış bildirim olmayabilir), bu donatının değeri bilinmiyordur. Uygulamalar bunu bir CDATA değerine eşdeğer olarak bilinmeyen ve değersiz şeklinde ele almalıdır.

Bu donatının değeri, öznitelik değerinin geçerliliğinden etkilenmez.

gönderimler

Eğer öznitelik türü ID, NMTOKEN, NMTOKENS, CDATA veya ENUMERATION ise bu donatı değersizdir. Eğer öznitelik türü bilinmiyorsa bu donatının değeri bilinmiyordur. Aksi takdirde (yani, öznitelik türü ID, NMTOKEN, NMTOKENS, CDATA veya ENUMERATION değilse), bu donatının değeri, öznitelik değerinde atıf yapılmış eleman, çözümlenmemiş öğe veya gösterim bilgi kalemlerinin belgede yer aldıkları sıraya göre sıralı listesidir. Bu durumda, öznitelik değeri sözdizimsel olarak geçersizse, bu donatı değersizdir. Eğer öznitelik türü IDREF veya IDREFS ise ve ID'lerden biri belgedeki ID değerlerinden biri olarak görünmüyorsa veya öznitelik türü ENTITY, ENTITIES veya NOTATION olup da bu öğeler veya gösterim için hiç bildirim okunmamışsa, bu donatı, eleman bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değerinin doğru veya yanlış olmasına bağlı olarak değersizdir veya bilinmiyordur.

Eğer öznitelik türü IDREF veya IDREFS olup ID'lerden biri belgedeki birden fazla ID özniteliğinin değeri olarak görünüyorsa veya öznitelik türü NOTATION olup bu gösterim için çok sayıda bildirim varsa, bu donatı değersizdir.

iye eleman

Bu bilgi kalemini öznitelikler donatısında içeren eleman bilgi kalemi.

2.4 İşlem Yönergesi Bilgi Kalemleri

işlem yönergesi (2.6 İşlem Yönergeleri)

[16] PI (2.6 İşlem Yönergeleri)

Belgedeki her işlem yönergesi için bir işlem yönergesi bilgi kalemi vardır. Harici çözümlü öğelerin XML veya metin bildirimleri işlem yönergesi olarak ele alınmazlar.

İşlem yönergesi bilgi kaleminin donatıları:

hedef: İşlem yönergesinin hedef parçasını ifade eden dizge (bir XML adı).
içerik: Hedef ve hedeften sonraki boşluklar hariç olmak üzere işlem yönergesinin içeriğini ifade eden dizge. Böyle bir içerik yoksa, bu donatının değeri bir boş dizge olacaktır.
temel tanım-yeri: İşlem yönergesinin temel tanım-yeri. Bir bilgi kümesi bir XML belge olarak oluşturulmuşsa, elemanların xml:base özniteliklerine denk düşen işlem yönergeleri için bir sözdizimi olmadığından, aslı bir harici öğenin tepe seviyesinde yer alan bir işlem yönergesinin temel tanım-yerini korumak mümkün olmayacaktır.
gösterim: Hedef tarafından adlandırılan gösterim bilgi kalemi. Bu isimde bir gösterim için hiç bildirim yoksa veya çok sayıda bildirim varsa, bu donatı değersizdir. Hiç bildirim okunmamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değeri yanlışsa donatının değeri bilinmiyordur.
ebeveyn: Çocuklar donatısında bu bilgi kalemini içeren belge, eleman veya belge türü bildirimi bilgi kalemi.

2.5 Yorumlanmamış Öğe Gönderimi Bilgi Kalemleri

4.4.3 Geçerliyse İçerilir

Bir yorumlanmamış öğe gönderimi bilgi kalemi, bir XML işlemcinin, yorumlanmamış bir harici çözümlü öğenin bulunduğunu belirtebilmesi için bir yer tutucu olarak hizmet verir. Bir elemanın içeriğindeki her yorumlanmamış harici genel öğe gönderimi için böyle bir bilgi kalemi vardır. Bir XML işlemci, geçerlilik sınaması yapsın yapmasın, harici genel öğelerin tamamını okusa bile, yorumlanmamış öğe gönderimi bilgi kalemlerini geçerli bir belge için asla üretmeyecektir.

Yorumlanmamış öğe gönderimi bilgi kaleminin donatıları:

ad: Atıf yapılan öğenin adı.
sistem betimleyicisi: İşlemci tarafından uygulanmış herhangi bir ek tanım-yeri öncelemi olmaksızın öğe bildiriminde yer alan sistem betimleyicisi. Eğer öğe için hiç bildirim yoksa bu donatı değersizdir. Eğer hiç bildirim okunmamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değeri yanlışsa (yani, okunmamış bir bildirim olabilir) donatının değeri bilinmiyordur.
genel betimleyici: [XML] Önergesinin 4.2.2 Harici Öğeler bölümünde açıklandığı gibi normalleştirilmiş öğe genel betimleyicisi. Öğe için böyle bir bildirim yoksa veya bildirim bir genel betimleyici içermiyorsa bu donatı değersizdir. Eğer hiç bildirim okunmamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değeri yanlışsa (yani, okunmamış bir bildirim olabilir) bu donatının değeri bilinmiyordur.
bildirim temel tanım-yeri: Çözümlenmiş olması gereken sistem betimleyicisine göreli temel tanım-yeri (yani, öğe bildiriminin içinde yer aldığı özkaynağın temel tanım-yeri). Bu donatının değeri sistem betimleyicisi donatısıyla aynı sebeplerden dolayı ya değersizdir ya da bilinmiyordur.
ebeveyn: Çocuklar donatısında bu bilgi kalemini içeren eleman bilgi kalemi.

2.6 Karakter Bilgi Kalemleri

[2] Kark (2.2 Karakterler)

İster bir CDATA bölümünde, ister bir karakter gönderiminde, ister bire bir yer alsın, belgede yer alan her veri karakteri için bir karakter bilgi kalemi vardır.

Mer karakter mantıken ayrı birer bilgi kalemidir, fakat XML uygulamaları gerektiği veya istendiği takdirde karakterlere daha büyük gruplar halinde tertiplemekte özgürdürler.

Karakter bilgi kaleminin donatıları:

karakter kodu: Karakterin ISO 10646 karakter kodu (0'dan #x10FFFF'e kadar olan aralıkta; her değer bu aralıkta yer almasa bile meşru bir XML karakter kodudur).
eleman içeriği boşluk karakterleri: Karakterin eleman içeriğinde yer alan bir boşluk karakteri olup olmadığını gösteren bir mantıksal değer ([XML] Önergesinin 2.10 Boşlukların İşlenmesi bölümüne bakınız). Geçerlilik sınaması yapan XML işlemcilerin bu bilgiyi sağlamasının gerekli oluşuna dikkat ediniz. Boşluk karakterini içeren eleman için hiç bildirim yoksa veya çok sayıda bildirim varsa, bu donatı değersizdir. Eğer hiç bildirim okunmamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değeri yanlışsa (yani, okunmamış bir bildirim olabilir) bu donatının değeri bilinmiyordur. Donatının değeri boşluk karakteri olmayan karakterler için daima yanlış olacaktır.
ebeveyn: Çocuklar donatısında bu bilgi kalemini içeren eleman bilgi kalemi.

2.7 Açıklama Bilgi Kalemleri

açıklama (2.5 Açıklamalar)

[15] Açıklama (2.5 Açıklamalar)

DTD'dekiler hariç özgün belgede yer alan her XML açıklaması için bir açıklama bilgi kalemi vardır.

Açıklama bilgi kaleminin donatıları:

içerik: Açıklamanın içeriğini ifade eden dizge.
ebeveyn: Çocuklar donatısında bu bilgi kalemini içeren belge veya eleman bilgi kalemi.

2.8 Belge Türü Bildirimi Bilgi Kalemi

belge türü bildirimi (2.8 Belge Türü Bildirimi)

[28] belgetürübild (2.8 Belge Türü Bildirimi)

XML belge bir belge türü bildirimine sahipse bilgi kümesi tek bir tane belge türü bildirimi bilgi kalemi içerecektir. Öğelerin ve gösterimlerin belge türü bildirimi bilgi kalemi donatısı olarak değil belge bilgi kalemi donatısı olarak sağlandığına dikkat ediniz.

Belge türü bildirimi bilgi kaleminin donatıları:

sistem betimleyicisi: İşlemci tarafından uygulanmış herhangi bir ek tanım-yeri öncelemi olmaksızın DOCTYPE bildiriminde yer alan harici altkümenin sistem betimleyicisi. Hiç harici altküme yoksa bu donatı değersizdir.
genel betimleyici: [XML] Önergesinin 4.2.2 Harici Öğeler bölümünde açıklandığı gibi normalleştirilmiş harici altküme genel betimleyicisi. Hiç harici altküme yoksa veya harici altküme için hiç genel betimleyici yoksa bu donatı değersizdir.
çocuklar: DTD'de yer alan işlem yönergelerini ifade eden işlem yönergesi bilgi kalemlerinin asıl belgedeki sırasına göre sıralı listesi. Dahili alt kümeye ait kalemler harici altkümedekilerden önce yer alır.
ebeveyn: Belge bilgi kalemi.

2.9 Çözümlenmemiş Öğe Bilgi Kalemleri

öğe (4 Fiziksel Yapılar)

[71] GenÖğeBild (4.2 Öğe Bildirimleri)

DTD'de bildirilmiş her çözümlenmemiş genel öğe bildirimi için bir çözümlenmemiş öğe bilgi kalemi vardır.

Çözümlenmemiş öğe bilgi kaleminin donatıları:

ad: Öğe adı.
sistem betimleyicisi: İşlemci tarafından uygulanmış herhangi bir ek tanım-yeri öncelemi olmaksızın öğe bildiriminde yer alan sistem betimleyicisi.
genel betimleyici: [XML] Önergesinin 4.2.2 Harici Öğeler bölümünde açıklandığı gibi normalleştirilmiş öğe genel betimleyicisi. Öğe bir genel betimleyici içermiyorsa bu donatı değersizdir.
bildirim temel tanım-yeri: Çözümlenmiş olması gereken sistem betimleyicisine göreli temel tanım-yeri (yani, öğe bildiriminin içinde yer aldığı özkaynağın temel tanım-yeri).
gösterim adı: Öğe ile ilişkili gösterimin adı.
gösterim: İsmi, gösterim adıyla aynı olan gösterim bilgi kalemi. bu isimde bir gösterim için hiç bildirim yoksa veya çok sayıda bildirim varsa bu donatı değersizdir. Eğer hiç bildirim okunmamışsa fakat belge bilgi kaleminin tüm bildirimler işlendi donatısının değeri yanlışsa (yani, okunmamış bir bildirim olabilir) bu donatının değeri bilinmiyordur.

2.10 Gösterim Bilgi Kalemleri

gösterim (4.7 Gösterim Bildirimleri)

[82] GösterimBild (4.7 Gösterim Bildirimleri)

DTD'de bildirilmiş her gösterim için bir gösterim bilgi kalemi vardır.

Gösterim bilgi kaleminin donatıları:

ad: Gösterim adı.
sistem betimleyicisi: İşlemci tarafından uygulanmış herhangi bir ek tanım-yeri öncelemi olmaksızın gösterim bildiriminde yer alan sistem betimleyicisi. Hiç sistem betimleyicisi belirtilmemişse bu donatı değersizdir.
genel betimleyici: [XML] Önergesinin 4.2.2 Harici Öğeler bölümünde açıklandığı gibi normalleştirilmiş gösterim genel betimleyicisi. Gösterim bir genel betimleyici içermiyorsa bu donatı değersizdir.
bildirim temel tanım-yeri: Çözümlenmiş olması gereken sistem betimleyicisine göreli temel tanım-yeri (yani, gösterim bildiriminin içinde yer aldığı özkaynağın temel tanım-yeri).

2.11 İsim-alanı Bilgi Kalemleri

Belgedeki her elemanın etki alanındaki her isim-alanı için bir isim-alanı bilgi kalemi vardır.

İsim-alanı bilgi kaleminin donatıları:

önek: Bu kalemi açıklayan bağıntının öneki. Sözdizimsel olarak, öznitelik isminin, önüne xmlns: öneki getirilen parçasıdır. Eğer öznitelik ismi sadece xmlns'ten oluşuyorsa, bildirim, bir öntanımlı isim-alanı bildirimi olup bu donatı değersizdir.
isim-alanı yeri: Önekin bağladığı isim-alanı yeri.

3 Uyumluluk

Bilgi Kümesinin amacı bir tanım kümesi sağlamak olduğundun, uyumluluk, gerçeklenimin değil, bu tanımları kullanan belirtimlerin bir donatısıdır.

Bu önergeye atıfta bulunan belirtimlerin yapmaları gerekenler:

Belirtimi gerçeklemek için gereken bilgi kalemlerinin ve donatıların belirtilmesi. (Bu dolaylı olarak belirtimi gerçeklemek için kullanılan işlemcilerin uyumluluk gereksinimlerini etkiler.)
Diğer bilgi kalemlerinin ve donatıların nasıl ele alınacağının belirtilmesi (örneğin, dokunulmaksızın aktarılabilirler).
XML belgede, bu Bilgi Kümesi tarafından tanımlanmamış herhangi bir bilgi gerekliyse buna dikkat çekilmesi.
Bu Bilgi Kümesi tarafından tanımlanmış terimlerin kullanımında bir fark varsa buna dikkat çekilmesi (bundan kaçınılmalıdır).

Eğer bir belirtim, Yapay Bilgi Kümeleri bölümünde açıklandığı gibi tutarsızlıklara sahip bir bilgi kümesi oluşumuna izin veriyorsa, bu tutarsızlıkların nasıl çözümleneceğini açıklayabilir ve bu, bilgi kümesinin denkleştirilmesi için sağlanmışsa tutarsızlıkların nasıl çözümleneceği mutlaka açıklanmalıdır.

A Kaynakça

A.1 Uyulması Gerekenler

ISO/IEC 10646: ISO (Uluslararası Standartlaşım Örgütü). ISO/IEC 10646-1:2000. Bilgi teknolojileri — Evrensel Çok Sekizli Kodlanmış Karakter Kümesi (UCS - Universal Multiple-Octet Coded Character Set) — 1. Kısım: Mimari ve Temel Çokdilli Düzey, zaman zaman eklemeler yapılmakta, yeni düzeltmelerle bunlar değiştirilmekte veya yeni parçalar eklenerek genişletilmektedir. (En son sürüm için http://www.iso.ch adresine bakınız.)
XML Adları: World Wide Web Consortium. XML 1.0'da İsim-alanları. W3C Önergesi. Uyulması zorunlu İngilizce sürümü http://www.w3.org/TR/xml-names adresindedir.
XML Adları 1.1: World Wide Web Consortium. XML 1.1'de İsim-alanları, W3C Önergesi. Uyulması zorunlu İngilizce sürümü http://www.w3.org/TR/xml-names11/ adresindedir.
RFC 2119: RFC 2119: RFC'lerde Gereksinim Seviyelerini Belirtmek için Kullanılan Anahtar Sözcükler, Scott Bradner, ed. IETF (Genel Ağ Mühendisliği Görev Gücü), Mart 1997. Uyulması zorunlu İngilizce sürümü http://www.rfc-editor.org/rfc/rfc2119.txt adresindedir.
XML: Genişletilebilir İmlenim Dili (XML) 1.0 (Dördüncü Düzeltme), Tim Bray, Jean Paoli, C. M. Sperberg-McQueen, Eve Maler ve François Yergeau eds. W3C (World Wide Web Consortium), 16 Ağustos 2006. Uyulması zorunlu İngilizce sürümü http://www.w3.org/TR/2006/REC-xml-20060816/ adresindedir.
XML 1.1: World Wide Web Consortium. Genişletilebilir İmlenim Dili (XML) 1.1, W3C Önergesi. Uyulması zorunlu İngilizce sürümü http://www.w3.org/TR/xml11/ adresindedir.
XML Base: XML Temel Tanım-yeri, W3C, ed. Jonathan Marsh. Şubat 2000. http://www.w3.org/TR/xmlbase adresindedir.

A.2 Bilgilendirici Nitelikte Olanlar

DOM: World Wide Web Consortium. Belge Nesne Modeli (DOM - Document Object Model) 1. seviye Belirtimi, W3C Önergesi.
XPointer-Liaison: XPointer-Bilgi Kümesi İrtibat Bildirgesi, W3C, ed. Steven J. DeRose. 24 Şubat 1999. http://www.w3.org/TR/NOTE-xptr-infoset-liaison adresindedir.
Göreli tanım-yerinin Önerilmeyişi: Bütün W3C XML üyelerinin katıldığı ve İsim-alanlarında Göreli Tanım-yeri Başvurularının Önerilmeyişinin oylandığı Toplantının Sonuçları, Dave Hollander ve C. M. Sperberg-McQueen, 6 Eylül 2000. http://www.w3.org/2000/09/xppa adresinde bulunabilir.
RDFNote: XML Bilgi kümesi için RDF Şeması, W3C, ed. Richard Tobin. 6 Nisan 2001. http://www.w3.org/TR/xml-infoset-rdfs adresindedir.

B Bilgi Kümesinde Olmayanlar

Aşağıdaki bilgiler XML Bilgi Kümesinin bu sürümünde temsil edilmemiştir (bu listenin ayrıntılı olması düşünülmemiştir):

DTD'de ELEMENT bildirimlerindeki eleman içerik modelleri.
ATTLIST bildirimlerinde öznitelik bildirimlerinin sıralanması ve gruplanması.
Belge türü adı.
Belge elemanının dışındaki boşluk karakterleri.
Bir işlem yönergesinin hedef isminden hemen sonra gelen boşluk karakterleri.
Karakterlerin karakter gönderimleriyle ifade edilip edilmedikleri.
Bir boş elemanın iki çeşidi arasındaki fark: <foo/> ve <foo></foo>.
Başlangıç ve bitiş etiketlerindeki boşluk karakterleri (öznitelik değerlerindeki anlamlı boşluklar hariç).
Satır sonlandırmada CR, CR-LF ve LF arasındaki farklar.
Başlangıç etiketinde belirtilen özniteliklerin sırası.
DTD içindeki bildirimlerin sırası.
DTD içindeki koşullu bölümlerin sınırları.
DTD içindeki parametre öğelerinin sınırları.
DTD içindeki açıklamalar.
Bildirimlerin yeri (harici, dahili veya parametre öğesi içinde olup olmaması).
Yoksayılan bildirimler, IGNORE koşullu bölümündekiler ve önceden bildirildikleri için yoksayılan öğe ve öznitelik bildirimleri dahil.
Öznitelik değerlerini tırnak içine almakta kullanılan tırnak imi çeşidi (tek veya çift).
Genel çözümlü öğelerin sınırları.
CDATA imli bölümlerin sınırları.
DTD'de bildirilmiş özniteliklerin öntanımlı değerleri.

C XML Raporlama Gereksinimleri (Bilgilendirici)

XML Önergesi [XML] aslen XML sözdizimi ile ilgili olsa da, XML işlemciler için bazı özel raporlama gereksinimlerini de içerir.

Raporlama gereksinimleri, bu belirtimin kapsamı dışında kalan hataları ve belge bilgisini içerir. Belge bilgisinin raporlanması ile ilgili XML gereksinimlerinin tamamı XML Bilgi Kümesinin içeriğiyle bütünleştirilmiştir. Parantez içindeki sayılar, XML Önergesindeki bölüm numaralarıdır:

Bir XML işlemci, bir belgede imlenimin parçası olmayan tüm karakterleri daima uygulamaya sağlamak zorundadır (2.10).
Geçerliliği sınayan bir XML işlemci belgedeki karakter verisinden eleman içeriğinde bulunan boşluk karakterleri bakımından uygulamayı bilgilendirmek zorundadır (2.10).
Bir XML işlemci uygulamaya aktarmadan önce satır sonlarındaki karakterleri LF karakteri olarak normalleştirmelidir (2.11).
Bir XML işlemci uygulamaya aktarmadan önce öznitelik değerlerini 3.3.3 bölümündeki kurallara göre normalleştirmelidir.
Bir XML işlemci bildirilmiş gösterimlerin adlarını ve harici betimleyicilerini (sistem, genel veya her iki betimleyiciyi de) uygulamaya aktarmak zorundadır (4.7).
Bir XML işlemci, bir çözümlenmemiş öğe ismi doğrudan veya bir ENTITY veya ENTITIES özniteliğinin öntanımlı değeri olarak göründüğü takdirde, hem öğenin hem de gösteriminin isimlerini, sistem betimleyicilerini ve (varsa) genel betimleyicilerini uygulamaya sağlamak zorundadır (4.6, 4.7).
Bir XML işlemci, işlem yönergelerini uygulamaya aktarmak zorundadır (2.6).
Bir öğe gönderiminin yerinde bir harici çözümlü öğenin ikame metnini içermeyen bir XML işlemci (ister istemez geçerlilik sınaması yapmayan biri), uygulamaya, öğeyi tanıdığını ama okumadığını bildirmek zorundadır (4.4.3).
Geçerliliği sınayan bir XML işlemci bir öğe gönderiminin atıfta bulunduğu öğenin ikame metnini yerinde içermek zorundadır (5.2).
Bir XML işlemci, bir elemanın başlangıç etiketinde görünmeyen, ancak DTD'de o eleman türü için bildirilmiş özniteliklerin öntanımlı değerlerini uygulamaya sağlamak zorundadır (3.3.2).

D Örnek (Bilgilendirici)

Bu örnek XML belgemiz olsun:

<?xml version="1.0"?>

<msg:message doc:date="19990421"
             	xmlns:doc="http://doc.example.org/namespaces/doc"
             	xmlns:msg="http://message.example.org/"
>Phone home!</msg:message>

Bu XML belgenin bilgi kümesi şu bilgi kalemlerini içerir:

Bir belge bilgi kalemi.
İsim-alanı "http://message.example.org/", yerel kısmı "message" ve öneki "msg" olan bir eleman bilgi kalemi.
İsim-alanı yeri "http://doc.example.org/namespaces/doc", yerel kısmı "date", öneki "doc", ve normalleştirilmiş değeri "19990421" olan bir öznitelik bilgi kalemi.
http://www.w3.org/XML/1998/namespace, http://doc.example.org/namespaces/doc ve http://message.example.org/ isim-alanları için üç tane isim-alanı bilgi kalemi.
İsim-alanı öznitelikleri için iki tane öznitelik bilgi kalemi.
Karakter verisi için onbir tane karakter bilgi kalemi.

E RDF Şeması (Bilgilendirici)

Bilgi Kümesinin biçimsel bir nitelendirmesi için XML Bilgi Kümesi için RDF Şeması belgesine bakınız.