| ||||||
Bu bölümde anlatılanlar: Dizinleri düzenleme için kip Bir dizini nasıl tararız Dosyaların yönetimi Bu bölümde, dizinlerin düzenlenmesi ve taranması ile dosyaların taşınmış, silinmiş ve adı değiştirilmiş nesneler olarak ele alınmasından bahsedilecektir. Emacs dosya yönetimi için "dizinli" kip (dired mode) diye bilinen özel bir kipe sahiptir. Metin düzenlemede kullanılan bir çok komutu dizin listelerini düzenlemekte kullanabilirsiniz. Dizinli Kip Kullanımı Dizinleri düzenlemek için, Emacs'ın dizinli (dired) kipini kullanırsınız. Dired, İngilizce "directory editor" kısaltmasıdır ve amacı kipin işlevselliğini hatırlatmaktır. Dizinli Kip Windows'ta dosya ve dizinlerin listesini görebildiğiniz dosya yöneticisine benzer. Tanım: dizinli kip -- Dizinleri taradığınız ve dosyaları düzenlediğiniz kip. "dosya bul" (find file) komutunu bir dizin adı ile kullanmak suretiyle ister istemez dizinli kipe girersiniz. Bu komut aşağıdaki "Dizinleri düzenleme" başlığı altında anlatıldı. Sesletim Emacs kullanıcıları "dired" kipini "dear Ed." gibi sesletirler. Bununla birlikte, bireştirici "dired" kipinin adını "tired" şeklinde söyler. Lisanımız yazıldığı gibi okunan dillerdin değil. (Tabii yazar bunu İngilizce için söylüyor.) Alıştırma Dosyalarının Kullanımı Dosya yönetim komutlarıyla alıştırma yapmak için, bazı dosyalar oluşturmanız ve onları ev dizininize depolamanız gerekmektedir. Öğreticinin örneklerinde, ev dizininizin isminin "ev" olduğu varsayılır ve bu dizin "alıştırma" ve "örnek" isimli dosyaları içerir. Bu isimlerde dosyalar oluşturarak komut kullanma alışkanlığı edineceksiniz. Komutların Onaylanması Yeni başlayanlar ev dizinlerindeki örnek dosyaları tarama ve düzenleme alıştırması yapmalıdırlar. Tamponda dosya düzenlemede işlemlerinden farklı olarak, dizinleri değiştirdiğinizde diskinizdeki gerçek dosyaları değiştirmiş olursunuz. Sistem her silme komutunda onay isteyecektir ama dikkat etmezseniz, dosyaları geri getirilemez şekilde silebilirsiniz. Onay istemcisini dikkatli yanıtlayın; daha sonra fikrinizi değiştirme şansının olmayacak. Sesletim Bir dizinin taranması sırasında arama komutları ile istediğiniz dosyayı bulabilirsiniz. Bazı dosya isimleri sözcüklerle ifade edilemezler ya da doğru okunamazlar. Eğer Emacspeak tarafından seslendirilen dosya ismini anlayamazsanız, dosya adını her seferde bir karakter sesletilecek şekilde dinleyin. Dosya ismi harf ve rakamlardan oluştuğu halde anlamlı bir sözcük olmayabilir. Böyle dosyaların adlarını bireştiriciden duyulduğunda daha anlaşılır kılmak için değiştirebilirsiniz. Bir Dizinin Taranması Bir dizindeki dosyaları taramak için n tuşunu kullanın Sonuçlar: Emacs imleci dizindeki bir sonraki girdiye taşır. veya p tuşuna basın Sonuçlar: Emacs imleci dizindeki bir önceki girdiye taşır. Bir Dosyaya Bakmak İmleç tarafından işaret edilen dosyayı incelemek için ENTER tuşuna basın. Sonuçlar: Emacs dosya için bir düzenleme tamponu açar. Dosyaların Bulunması Bir dizinde imlecin göstermediği veya dizinli kipte değilken ismini bildiğiniz bir dosyayı bulmak için KONTROL-x KONTROL-f tuşlarını kullanabilirsiniz. Sonuçlar: Kip satırı seslendirilir. Tamponda dosya adı için bir komut istemi görünür. Mini-tampon "şu dosyayı bul:" (find file) der. İstediğiniz dosya adını girin, örneğin, "alıştırma". Dosya içeriğini gösteren bir tampon açılacaktır. Dosya İsimlerinin Aranması Bir dizin içinde bir dosyanın ismini bulmak için, dosya adının tamamını ya da bir kısmını girerek arama yapabilirsiniz. Arama komutları aşağıdaki arama adımlarında gösterildiği şekilde kullanılır. Önce dosya arama için kullanılan komutları öğrenelim: KONTROL-s -- ileriye doğru arama KONTROL-r -- geriye doğru arama Sesletim: Mini tampon geriye doğru arama yaptığını söyleyerek size arama yönünü hatırlatır. Dosya İsmi Arama Adımları: Bir dizin içinde bir dosya ismini aramak için aşağıdaki adımları kullanın: 1. Aramayı yapacağınız yöne uygun arama komutunu girin. 2. Mini-tampon istemcisi "arıyorum" anlamında "I-search" diyerek girdi bekler. 3. Bir dizge girin -- örneğin, aradığınız dosyanın adı. 4. ENTER tuşuna basın. Sonuçlar: Bir aramanın çeşitli olası sonuçları vardır. Arama başarılı olursa: Eğer dosya adı bulunursa, düzenleyici aramayı sona erdirir ve bir im koyar. Ekranda dosyanın bir kopyasını içeren bir tampon açılır. Arama başarısız olursa iki olasılık vardır: 1. Eğer sadece ismin bir kısmını girdi iseniz ve arama sizi yanlış bir sonuca götürdü ise, aynı tuşa tekrar basın ve aramayı sürdürün. Yeni bir dizge girmediğiniz müddetçe arama komutu bir önceki dizgeyi kullanacaktır. 2. Eğer dizge hiçbir şeyle eşleşmezse, Emacspeak "arama başarısız" anlamına gelen bir bip sesi çıkarır. Aramanın tekrar denenmesi: ENTER tuşuna basarak eski aramayı sona erdirdikten sonra KONTROL-s veya KONTROL-r tuşlarını kullanarak yeni bir arama başlatın. Aramanın iptal edilmesi: Herhangi bir zamanda, 4. Bölümde öğrendiğiniz durdurma komutları ile aramayı durdurabilirsiniz. Aramayı durdurmak için, ENTER veya KONTROL-g tuşuna basın. Dizinlerin Düzenlenmesi Bir dosya seçerek ve komut girerek dizin içindeki dosyaları yeniden adlandırabilir veya taşıyabilirsiniz. Bu eylemler için tuş dizilimlerinde KONTROL veya ALT tuşları kullanılmaz. Komutlara sıradan tuşlar atanmıştır. Belirtildiği gibi basitçe tek karakter girin. Dosya İsminin Değiştirilmesi Emacs'da dosya adı değiştirdiğinizde, dosyayı yeni adının altına taşımış olursunuz (Emacs yazarı yazılım dilinde makineye işlemi böyle ifade edebiliyor - yazılım dilinde işlevin ismi "move" olsa gerek - gerçekte bu böyle olmaz). Bundan dolayı bu komutu kullandıktan mini-tampon ne diyecek diye beklediğinizde dosyanın taşındığını belirten bir söylem duyarsınız. Dosya ona verdiğiniz yeni adı ile listelenir fakat gerçekte diskteki yeri değişmez. (Ç.N. - Bunu garipsemeyin; bir zamanlar bilgisayarların bellekleri sadece 1 kilobayttı ve bir sayfalık kodu gün boyunca makineye kodladıktan sonra derlemesi için makineye verip insanlar evlerine giderdi. Bu bakımdan yılın 4 hane ile değil 2 hane ile belirtilmesi, benzer işlemlere aynı işlevi kullanmak gerçekten birer kazançtı. Emacs tağ o zamanlardan kalma bir metin düzenleyicidir.) Dosya adını değiştirmek için, R tuşunu kullanın. Dosya adı Değiştirme Adımları: Dosya adını değiştirmek için şu adımları kullanın: 1. Mini-tamponda R tuşuna basın. 2. Düzenleyici eski dosya ismini belirtip yenisini sorar: "rename <oldname> to /home/username/" 3. Yeni dosya adını girin. 4. ENTER tuşuna basın. Sonuçlar: Mini-tampon bir dosyanın biri taşındı anlamında "moved one of one" der. Dosya Silmek Bir dizinden dosya silerken için üç durak vardır. Herhangi birinde fikrinizi değiştirebilirsiniz. Bu işlem bir dosyayı kazara ve çabucak silmekten sizi korur. Dosya Silme Adımları Bir dizinden bir dosyayı sileceğimiz bu adımlarda örnek dosya adı olarak "alıştırma" ismini kullanacağız: 1. İster dosya ismi arama komutu ile ister dosya bulma komutu ile dosyayı bulun. 2. D tuşuna basın. Sistemin yanıtı: Dizin listesinde ilgili girdirin en soluna büyük d harfi yerleştirilir. Emacspeak'in bu satırı İngilizce okuması gerektiğinde, sesletim alfabesini kullanır ve "cap Delta" der. 3. Silmek istediğiniz tüm dosyaları bu şekilde imleyin. 4. X tuşuna basın. Sistemin yanıtı: Mini-tampon, "alıştırma silinsin mi, evet mi hayır mı?" anlamında "Delete "practice"? Yes or no." şeklinde soru sorar. 5. "yes" yazın. Sadece y yetmez, tüm sözcüğü yazmak zorundasınız. Silme İmini Geri Almak "D" ile imledikten sonra bir dosyayı silmemeye karar verirseniz, bu imi kaldırabilirsiniz. U tuşuna basın (Bu büyük U harfidir.) Sonuçlar: Dizin listesinde üzerinde bulunduğunuz satırdaki dosya adından silme imi kaldırılır. Açık İki Dosyayla Çalışmak Düzenleme yaparak ve birinden diğerine kopyalama yaparak iki dosya arasında işlem yapabilirsinz. Aynı anda açık olan iki tampona sahip olacaksınız. İstediğiniz iki dosyayı seçmek için dosya bul komutu kullanın, sonra tampon değiştir komutu ile tamponlar arasında gidip gelirsiniz. Açık tamponlar arasında geçiş yapmak İki tamponun arasında geçiş için kullanılacak komut: KONTROL-x b Sonuç: Ekranda, etkin olan tampon değişir. Emacspeak etkinleştirilen tamponun kip satırını seslendirir. Gören kullanıcılar ekranı iki tampona bölebilirler. Görme engelli kullanıcılara bunun bir yararı yoktur. Bu Bölümdeki Komutların Özeti KONTROL-x KONTROL-f Düzenleyiciye bir dosya bulmak istediğinizi haber verir. KONTROL-s İleri doğru arama yapar (listenin aşağısına doğru) KONTROL-r Geriye doğru arama yapar (listenin yukarısına doğru) KONTROL-g Aramayı ya da herhangi bir eylemi durdurur. n İmleci bir sonraki dosyaya taşır. p İmleci bir önceki dosyaya taşır. R Düzenleyiciye bir dosya adını değiştirmek istediğinizi haber verir. D Silinecek dosyayı imler X Düzenleyiciye bir dosyanın sileceğini haber verir. U Silme imini kaldırır KONTROL-e b Bir açık tampondan diğerine geçiş yapar. Eğer sadece iki dosya açıksa, açık tamponlar arasında geçiş yapar.
| |||||||||