Burada daha enteresan bir alternatif mevcuttur. Akademi ve hacker kültürünün ortak davranış biçimlerinin olmasını genetik bağlarına değil, yapmaya çalıştıkları şeyler için doğa kanunları ve insan içgüdüleri çerçevesinde en optimal yapıları evrimle elde etmelerine bağlıyorum. Tarihin verdiği hüküm, serbest pazar kapitalizminin ekonomik verimlilik için global olarak optimal bir yol olduğu yönündedir, belki de benzer bir şekilde şöhret oyunu hediye kültürü de yüksek kaliteli yaratıcı işler için global olarak optimaldir.

Bu teori için destek, sanat ve ödül arasındaki ilişkiyi inceleyen çok sayıda psikolojik etüdden gelmektedir. [GNU]. Bu etüdler, layık olduklarından daha az ilgi çekmiştir, belki de bunun sebebi onları savunanların bu etdlere gereğinden fazla önem atfederek genel anlamda serbest pazar ve fikri mülkiyete yönelik saldırılar için kullanmalarındandır. Bu etüdlerin sonuçları bazı tür mal azlığı ekonomisi ödüllerinin programcılar gibi yaratıcı çalışanların verimliliğini, tahminlerin aksine azalttığını göstermektedir.

Brandeis Üniversitesi'nden psikolog Theresa Amabile, 1984 tarihli motivasyon ve ödül konulu bir çalışmanın sonuçlarını özetlerken şunu demiştir: ``Belki de sipariş üzerine yapılan eserler genel olarak salt kendi istekleri doğrultusunda yapılan eserlerden daha az yaratıcı olacaktır.'' Amabile şöyle devam etmektedir: ``Çalışma ne kadar kompleks ise, harici ödüllerin varlığı o kadar zarar verici olmaktadır.'' Etüdün başka ilginç bir bulgusu da sabit maaşların motivasyonu azaltmadığı fakat parça başı ücretlendirme ve ikramiyelerin azalttığıdır.

Dolayısıyla hamburger pişiren veya kanal kazan kişilere performans ile alakandırılan ikramiye vermek ekonomik açıdan mantıklıdır, fakat büyük bir olasılıkla bir program üretim şirketinde maaşı performanstan ayırmak ve çalışanların kendi projelerini seçmelerine izin vermek daha iyi sonuç verecektir (bu iki trendi de açık kaynak dünyası nihai mantık sonucuna götürür). Bu sonuçlar, programcının performansını ödüllendirmenin ekonomik mantığının yalnızca programcının o işi herhangi bir ödül olmasa da yapacağı kadar motivasyona sahip olduğu durumda faydalı olduğunu göstermektedir!

Bu konudaki başka araştırmacılar meseleyi direkt olarak hackerları o kadar ilgilendiren otonomi ve yaratıcı kontrol üzerine getirmektedirler. Rochester Üniversitesi'nden psikoloji doçenti Richard Ryan, ``Kişinin kendi kontrolüne sahip olduğu hissi azaldığı ölçüde kişinin yaratıcılığı da azalmaktadır'' demektedir.

Genel olarak yapılacak olan herhangi bir şeyi, kendi başına bir hedef yerine başka bir şey için gerekli olan bir araç olarak tanımlamak motivasyon azalmasına sebep olmaktadır. Başkaları ile bir rekabetten galip çıkmak veya denkleri tarafından saygı duyulmak bile iş için verilen ödül şeklinde görülürse motivasyon azaltmaktadır (bu bulgu, hackerların neden bu saygıyı direkt olarak aramadıkları veya bundan bahsetmedikleri konusunda aydınlatıcı olabilir).

Yönetim problemini daha da karmaşıklaşan bir başka olgu da kontrol edici sözlü geri beslemenin neredeyse parça başı ücretlendirme kadar motivasyon azaltıcı olmasıdır. Ryan, şirket çalışanlarına ``Güzel, yapman gerektiği gibi yapıyorsun'' dendiği zaman gayrıresmi yollarda geri besleme alan çalışanlara kıyasla önemli derecede daha az motive olduklarını bulmuştur.

Bu bulgular karşısında yine de ödüllendirme politikası uygulamak iyi bir fikir olabilir, fakat ters sonuç doğurmaması için bunların herhangi bir şeye bağlı olmaması gerekmektedir. Ryan, ``Bu ödülü sana eserinin değerini anladığım için veriyorum'' demek ile ``Bu ödülü sana standartlarıma uygun performans gösterdiğin için veriyorum'' demek arasında ciddi bir fark olduğunu gözlemlemiştir. Birincisi motivasyon azlığına yol açmaz, fakat ikincisi açmaktadır.

Bu psikolojik gözlemlerden, bir grup açık kaynak kod geliştiricisinin (özellikle yaratıcılığın verimlilik arttırıcı önemli bir faktör haline geldiği uzun vadede) aynı sayıda ve aynı yetenekte, fakat mal azlığı ekonomisi ödülleri ile motivasyonları azaltılan bir grup kapalı kaynak kod geliştiricisinden daha başarılı ve verimli olacağını çıkarabiliriz.

Bu çıkarım, Katedral ve Pazar Yeri makalesinde yer alan spekülasyonlardan birisini, biraz farklı bir açıdan çağrıştırmaktadır: Sonunda, endüstriyel/fabrika kipinde üretilen yazılımlar, kapitalizmin pek çok programcının mal-azlığı-sonrası bir hediye kültüründe yaşamasına imkan verecek bir refah düzeyi yaratmasından itibaren rekabeti kaybetmeye mahkumdur.

En yüksek yazılım verimliliği için reçete neredeyse bir Zen paradoksunu andırmaktadır; en verimli üretimi arzu ediyorsanız, programcıların üretmesini sağlamaktan vazgeçmelisiniz. Onların yaşam ihtiyaçlarını karşılamalı, kafalarını kendilerine bırakmalı ve tarih hedefleri vermekten vazgeçmelisiniz. Klasik bir yöneticiye bu şımarıkça ve kaybetmeye mahkum görünecektir -- fakat şu anda açık kaynak kod dünyası rakibini tam olarak bu reçeteyle duman etmektedir.