Kurulumu

Giriş

GNU Hurd, geliştirilme aşamasında olan bir işletim sistemi. Bu sebeple standart ve kararlı bir kurulum şekli yok. Bu belgede iki farklı kurulum yöntemi anlatılacak.

Gerekli enküçük kurulumun bulunduğu bir tar paketi kullanarak kurulum ve Debian .deb paketleri kullanarak çapraz kurulum (cross install).

HURD Sabit Disk Bölüm İsimlendirmesi

Gnu/Linux'den farklı olarak Hurd sabit disk bölüm isimlendirmesinde BSD tarzını kullanmaktadır. Daha önce Solaris gibi işletim sistemleri kullananlar bu konuda yabancılık çekmeyecektir. IDE diskler hd0, hd1,...,hdn olarak isimlendirilirler. 1. IDE sabit disk hd0, ikinci IDE sabit disk hd1'dir. SCSI diskler de aynı şekilde sd0, sd1,..,sdn olarak isim alırlar.

Bölümler ise sn (n=1,2,3...) biçimindedir. Yani s1 birinci bölüm, s2 ikinci bölüme karşılık gelir.

Böylece:

hd0s1 ---> birinci IDE'nin 1. bölümünü,
hd0s2 ---> birinci IDE'nin 2. bölümünü,
hd1s1 ---> ikinci IDE'nin 1. bölümünü,
hd1s2 ---> ikinci IDE'nin 2. bölümünü,
hdmsn ---> (m-1). IDE'nin n. bölümünü

ifade eder. Linux ile karşılaştırılırsa:

/dev/hda1 ---> /dev/hd0s1
/dev/hda5 ---> /dev/hd0s5
/dev/hda6 ---> /dev/hd0s6
/dev/hdb1 ---> /dev/hd1s1
/dev/hdb5 ---> /dev/hd0s5

olacaktır.

Sabit Diski Bölümlendirmek

Hurd'ı denemek veya kullanmak için farklı bir sabit disk bölümüne ihtiyacımız olacaktır. Linux üzerinden bu işlemlerin yapıldığını varsayarak devam ediyoruz.

adım 1: Boş Alan Ayırın

Hurd, 1 Gb'dan büyük sabit disk bölümlerini şu an için desteklemiyor. (dosya sistemi sunucusu 1Gb'lık bir alanı adresleyip kullanabiliyor). Bu sebeple yeni ayıracağımız veya boşaltacağımız bölüm < 1Gb olsun. Halihazırda kullandığınız ext2 bir bölüm var ise bunu da kullanabilirsiniz.

adım 2: Dosya Sistemi Türü

Hurd şu anda ext2 dosya sistemini kullanıyor. Bu da Linux'un kullandığı dosya sistemidir. cfdisk veya fdisk ile ayırdığımız bölümün tipini belirlerken de bu kullanılır. (Linux Native (83) olarak seçilir.) Dosya sistemi tipleri listesinde bulunan Hurd türü ise kafa karıştırmasın bu türle bir alakamız olmayacak. Bu türü seçerseniz Hurd çalışmayacaktır.

adım 3: Bölümü Biçimlendirme

Hurd'ı kurmak için ayırdığımız bölümün 1. sabit diskte 6. bölüm olduğunu varsayarsak. (Linux: /dev/hda6)

# mke2fs -o hurd /dev/hda6

komutu ile bu kısmı biçemlendiriyoruz.

-o hurd: bu parametre ile bu sabit disk bölümü üzerindeki dosya sisteminin (ext2'dir) sahibinin Hurd olduğunu belirtiyoruz. Hurd'ın çalışabilmesi için böyle yapmak zorunludur. Bu sebeple daha önce kullandığınız doğal Linux biçemli bölümleri tekrar bu komutla biçemlendirmek gerekecektir.

Hurd'ı Tar Paketi Kullanarak Kurmak

Hurd'ı kurmanın en kolay yolu budur. Hurd projesi geliştiricilerinden Marcus Brinkmann'ın hazırladığı ve başlangıç Hurd sistemi için gereken en küçük paketleri toplandığı tar paketi önceki adımlarda ayrılan Hurd disk bölümüne açılır.

Linux üzerinden Hurd disk bölümünü bağlayıp dosyalara erişebilirsiniz. (Hurd'da ext2 kullanıyor). Genelde Linux üzerinde /gnu dizini bunun için kullanılır.

# mkdir /gnu
# mount /dev/hda6 /gnu

artık tar paketini buraya açabiliriz.

# tar zxvpf gnu-.......tar.gz /gnu

Şu konumda artık ayırdığımız disk bölümünde gerekli Hurd sistemi kopyalanmış durumda. Artık GRUB ile Sistemin Açılması bölümüne geçebilirsiniz.

Hurd'ı Çapraz Kurulum ile Kurmak (Cross Install)

Hurd kurmak için ikinci yol ise çapraz kurulumdur. Yalnız bu bölüm paketler ve paketleme sistemi hakkında daha derin bilgi gerektirir. Eğer Hurd'ın kendi başına çalışabilmesi için hangi paketlere -en azından- ihtiyaç duyduğunu biliyorsaniz bu yolu uygulayın.

Kurulmak istenen .deb paketlerini Gnu arşivinden veya Debian arşivinden indirip bir dizin içine toplamanız gerekli. Sonra da şu üc kurulum betiğinin mevcut olduğundan ve çalıştırılabilir durumda olduklarından emin olun.

cross-install
native-install
dpkg-hurd

Sonra cross-install betiğini sisteminize göre değiştirin (herhangi bir metin düzenleyici ile). Hurd disk bölümünü bağlayın ve betiği çalıştırın.

# mount /dev/hda6 /gnu
# ./cross-install

Hurd Kurulum Dosyalarını İndirmek

Tar Paketi

Marcus Brinkmann tarafından hazırlanan bu tar paketini ftp://alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/contrib/marcus/gnu-tarih.tar.gz çekin. Tar paketinin ismindeki -tarih- kısmı yyyyaagg biçemindedir. En son tarihli olan paketi indirmeye dikkat edin.

.deb Paketleri

ftp://ftp.debian.org/pub/debian/dists/sid/main/binary-hurd-i386/ dizini altında kategoriler halinde veya ftp://ftp.alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/ altında bulabilirsiniz. Bu dosyaları herhangi bir ftp programı yardımıyla anonim olarak indirebilirsiniz.

Betikler

Çapraz kurulum için gerekli olan üç betik ;

ftp://ftp.alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/contrib/marcus/cross-install
ftp://ftp.alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/contrib/marcus/native-install
ftp://ftp.alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/contrib/marcus/dpkg-hurd

dosyalarıdır. Bu dosyaları çektikten sonra çalıştırılabilir duruma getirin:

# chmod +x cross-install
# chmod +x native-install
# chmod +x dpkg-hurd

GRUB ile Sistemin Açılması

Şu aşamada elimizde ayrı bir disk bölümünde kopyalanmış olan Hurd işletim sistemi bulunuyor. Linux'deki Lilo gibi; bu Hurd sistemin çekirdeğini yükleyecek ve Hurd sunucularını çalıştıracak bir Önyükleme Yoneticisine ihtiyaç var. Hurd'ın bu konudaki tercihi GRUB'dır (GRand Unified Boot loader).

GRUB hakkında daha ayrıntılı bilgi için Kaynakça bölümündeki bağlara bakabilirsiniz. Şu an için basit bir şekilde GRUB kurup Hurd'ı yüklemeye çalışacağız.

GRUB İmge Dosyasını İndirin

ftp://ftp.alpha.gnu.org/pub/gnu/hurd/contrib/marcus/grub-floppy-....tar.gz dosyasını çekin. Ve açın.

# gunzip grub-floppy-....tar.gz

GRUB'ı Diskete Yüklemek

Yeni biçemlendirilmiş bir diskete bu dosyayı yazıyoruz:

# dd if=grub-floppy-....tar.gz of=/dev/fd0 bs=512

artık bu disketle sistemi açabiliriz.

Komut Kabuğuna Geçilir

GRUB size seçenekler sunan bir menü ile açılacaktır. Burada 'c'ye basıp GRUB'ın komut kabuğuna geçiyoruz.

Kök Dosya Sistemi Belirtilir

Sistemi sabit diskin hangi bölümünden açacağımızı belirtmeliyiz. Burası illa ki kök dosya sistemi ile aynı bölüm olmak zorunda değildir. Linux'da /boot dizinini farklı disk bölümünden yüklemek gibi. Fakat şimdilik biz aynı bölümü kullanacağız.

>root=(hd0,5)

hd0,5 --> hd0s6'dır. GRUB'da sabit disk bölüm isimleri de 0'dan başlıyor. Yani BSD tarzı bölüm isminden bir eksik.

Yüklenecek Çekirdek Belirtilir

Şimdi Hurd çekirdeğini seçmemiz gerekli.

>kernel=/boot/gnumach.gz root=hd0s6 -s

Dosya yolunu yazarken bash'deki gibi tab ile dosya tamamlama özelliğini kullanabilirsiniz.

root=hd0s6 -s kısmı ise GRUB'ın çekirdeğe geçeceği parametredir. Bu sebeple hd0s6 GRUB değil Hurd sözdizimi ile verilmiştir.

-s ise tek kullanıcı açılışını belirtir. Bu parametre geçilirse Hurd konsola süper kullanıcı olarak düşer.

Yüklenecek Modüller Belirtilir

>module=/boot/serverboot.gz

Sistem Açılır

>boot

Artık GRUB Hurd'ı sizin için yükleyecektir. KOLAY GELSİN!