Bu bölümde, nasıl akıllıca soru sorulduğunu örneklerle göstermeye çalışacağım. Aynı problem hakkında bir çift soru göreceksiniz: doğru düzgün sorulmuş olan ve aptalca sorulmuş olan.
- Örnek 3.1.
- Aptalca: Nereden Foonly Flurbamatic hakkında bişeyler bulabilirim?
Bu soru cevap olarak bir "LOİA/STFW (Lanet Olası İnternet'i Ara/Search The Fucking Web)" için adeta yalvarıyor.
- Zekice: "Foonly Flurbamatic 2600" hakkında Google'ı denedim , ancak yararlı/kullanılabilir birşeyler bulamadım. Burada, bu aygıt hakkında programlama bilgisi bulabileceğim bir yer bilen var mı?
Bu soruyu soran kişi gerekli aramaları yapmış ve görünen o ki gerçek bir sorun ile karşı karşıya.
- Örnek 3.2.
- Aptalca: Foo projesinden kodları, derlemek için, alamıyorum. Neden çalışmıyor?
Ona göre bunu birisi bozmuş. Onun kendi kibiri.
- Zekice: Foo projesinin kodları Nulix 6.2'de derlenmiyor. SSS'i okudum ancak orada Nulix ile alakalı sorunlardan bahsedilmemiş. Burada yaptığım derleme işleminin bir kopyası var, bu benim yaptığım bir hatadan mı kaynaklanıyor?
Kullandığı ortamı belirtmiş, SSS'i okumuş, aldığı hataları göstermiş ve bu hatanın başkasından kaynaklandığını düşünmüyor. Bu insan biraz ilgiyi hak ediyor.
- Örnek 3.3.
- Aptalca: Ana kartımla ilgili problemim var. Birisi bana yardım edebilir mi?
J. Random Hacker'ın bu soruya muhtemel cevabı şöyle olur: "Pekala. Gazının çıkarılmasına ve bezinin değiştirilmesine de ihtiyacın var mı ?". Akabinde "delete" tuşuna bir tık.
- Zekice: S2464 anakartımda X'i, Y'yi ve Z'yi denedim. Bunlar işe yaramayınca A'yı, B'yi ve C'yi denedim. C'yi deneyince şaşırdığımı da belirteyim. Açıkca görülüyor ki hedehödö bozukluk yapıyor, fakat beklenmedik sonuçlar alıyoruz. Athlon MP anakartlarda bozuklukların sebebi genelde nedir? Birinin sorunu nasıl çözebileceğim hakkında bir fikri var mı?
Bu pasif olarak cevabı bekleyen bir insan olmaktansa, sergilediği sorun-çözüm konusundaki zekasını kullanarak bir cevap almayı hakediyor
Son sorudaki, "Bana bir cevap verin!" ve "Bu sorunu çözmem için ek olarak daha ne tür testler yapabileceğimi bulmama yardım eder misiniz lütfen?" istemleri arasındaki küçük ama önemli farka dikkat edin.
Esasında son olay 2001 Ağustos'unda linux-kernel e-posta listesinde (lkel) olmuş gerçek bir olayı temel almaktadır. Orada soruyu soran kişi ben(Eric)dim. Bir Tyan S2462 ana kart üzerinde anlaşılmayan hatalar oluyordu. Liste üyeleri, bu sorunu çözmem için ihtiyaç duyduğum kritik bilgileri göndermişlerdi.
Soruyu benim sorduğum yöntemi kullanarak sormakla, insanlara "çiğneme tütünü" vermiş olursunuz: Soruyu, insanları kışkırtacak şekilde basit ve çekici hale getirdim. Karşımdakilere, onların yeteneklerine saygı gösterdiğimi ve benimle aynı dünyada yaşayan insanlar olarak gördüğümü ve sorunun çözümünde onlara güvendiğimi belirtmiş oldum. Ayrıca, tıkandığım test aşamalarının neler olduğunu belirterek, onların zamanlarında saygı gösterdiğimi de belirtmiş oldum.
Bütün bunlardan sonra, onlara teşekkür edip, sorunun nasıl çözüldüğünü bildirdiğimde; listedeki üyelerden birisi, bu sorunun çözüme ulaşmasının sebebinin benim "adım/ünüm" değil, soruyu soruş biçimim olduğunu söyledi.
Üstatlar, acımasız bir şekilde, yetenek ve beceriye göre ödüllendiren bir sisteme sahiptirler. Eminim ki o sözü bana söyleyen kişi haklı idi. Şayet bir salak gibi davranmış olsa idim, oldukça sert tepki alacağım gün gibi aşikardı. Bütün olayı bir açıklama şeklinde yazma önerisi, beni bu kılavuz yazmaya götüren sebep olmuştur.