Bir Hediye Kültürü Olarak Hacker Ortamı
Önceki Noosferi İskana Açmak Sonraki
Bir Hediye Kültürü Olarak Hacker Ortamı
Açık kaynak kod kültüründe şöhretin yerini anlamak için, tarihten antropoloji ve iktisada geçiş yapmak ve takas kültürleri ile hediye kültürleri arasındaki farkı incelemek zorundayız.
Sosyal statü için rekabet içinde olmak, doğal bir insan güdüsüdür. Tarımın icadından önceki tarihin %90'ında, atalarımız küçük, göçebe, avcı kabileler halinde yaşadılar. Yüksek statüye sahip bireyler (koalisyonlar oluşturmakta ve başkalarını kendileri ile ittifaka ikna etmekte en başarılı olanlar), en sağlıklı eşlere ve en iyi yiyeceğe erişebiliyorlardı. Bu statü elde etme güdüsü, yaşam için gerekli şeylerin azlık derecesine bağlı olarak kendisini başka şekillerde gösterebiliyordu.
İnsanların organizasyon şekillerinin pek çoğu, çeşitli azlıklara adaptasyon süreçlerinden kaynaklanmaktadır. Her değişik organizasyon, sosyal statü elde etmek için değişik yollar içerir.
En basit organizasyon, emir hiyerarşisidir. Emir hiyerarşilerinde, az bulunan malın dağıtımı bir merkezden yapılır ve güç kullanarak itaat sağlanır. Emir hiyerarşileri, büyük ölçeklere çıkmakta sorun yaşar [Mal], büyüdükçe verimsizleşir ve zorbalaşırlar. Bu sebepten dolayı, geniş aile boyundan daha büyük emir hiyerarşilerinin neredeyse tümü, daha büyük bir ekonominin parazitleri olarak bulunur. Emir hiyerarşilerinde sosyal statü ana olarak zorlama gücüne sahiplikle eşittir.
Toplumumuz ağırlıklı olarak bir takas ekonomisidir. Bu, emir hiyerarşilerine kıyasla büyük ölçeklere rahatlıkla çıkabilen, malların az bulunurluğuna karşı ileri düzeyde bir adaptasyondur. Az bulunan mallar ticaret ve gönüllü ittifaklar yolu ile merkezden bağımsız bir şekilde paylaştırılır (bu sistemde rekabet güdüsünün yarattığı başlıca etki, daha ittifaka uygun hareketler oluşturmaktır). Bir takas ekonomisinde sosyal statü, ağırlıklı olarak malların (bunların somut olması gerekli değil) kontrolüne sahip olmak ve bunları kullanmak veya ticaretini yapmak serbestisine sahip olmakla belirlenir.
İnsanların çoğunluğu kafalarında bu iki farklı sistemin soyut modellerini taşır ve birbirleri ile nasıl etkileşim içerisinde bulunabileceklerini bilirler. Devlet, askeriye ve (örneğin) organize suç, adına 'serbest pazar' dediğimiz daha geniş takas ekonomisi içerisinde yaşayabilen emir hiyerarşileridirler. Çok daha az bilinen ve genelde yalnız antropologlar tarafından tanınan bir üçüncü sistem vardır ve bu sistem diğerlerinden radikal derecede farklıdır: hediye kültürü.
Hediye kültürleri, mal azlığına değil, çokluğuna bir adaptasyon sürecidir. Yaşam için gerekli malların azlığı ile ilgili bir problem yaşamayan toplumlarda ortaya çıkarlar. Hediye kültürlerini, ılıman iklim ve bol gıdalı bölgelerde yaşan yerlilerde görebiliriz. Bizim toplumumuzun kimi katmanlarında da hediye kültürleri yer alır, özellikle eğlence dünyası ve çok zenginler arasında.
Bolluk, emir hiyerarşilerinin devamını güçleştirir ve takas ilişkilerini anlamsız bir oyun haline getirir. Hediye kültüründe, sosyal statü, neyi kontrol ettiğinizle değil, neyi dağıttığınızla belirlenir.
Ve ancak bu şekilde Kwakiutl kabile şefinin "potlach" şölenini, mülti-milyonerlerin kapsamlı ve genelde kamusal ortamda yayınlanan hayır işlerini ve hacker'ın yüksek kaliteli açık kaynak kod üretmek için harcadığı uzun saatleri açıklayabilirsiniz.
Bu şekilde incelendiği zaman, açık kaynak kod hackerlarının toplumunun bir hediye kültürü olduğu son derece açıktır. Bu toplumda 'yaşam için gerekli olan' malların -- yani disk alanı, bant genişliği, işlem gücü -- ciddi bir azlığı yoktur. Yazılımlar serbestçe paylaşılabilir. Bu bolluk, rekabetçi başarı kriteri için yalnızca eşitleri arasındaki şöhretin önemli olduğu bir kültür doğurmaktadır.
Bu gözlem, hacker kültürünün gözlenen tüm özelliklerini açıklamak için tam olarak yeterli değildir. Cracker'lar (şifre kırıcılar) ve warez d00dz'lar (korsan yazılım dağıtıcıları), hackerlar ile aynı elektronik ortamda yaşayan hediye kültürlerine sahiptirler fakat davranışları tamamen farklıdır. Şifre kırıcılar ve korsan yazılım dağıtıcılarında grup mentalitesi çok daha kuvvetli ve hackerlardan daha dışlayıcıdır. Bu gruplar sırları paylaşmak yerine gizli tutmaktan hoşlanırlar; korsan gruplar içerisinde yazılım kırmaya yarayan kaynak kodsuz uygulamaları dağıtmak, bunu nasıl başardıklarını açıklayan bilgi bulmaktan çok daha kolaydır. (Bu davranışların içeriden gelen bir açıklaması için: [LW]).
Bu, eğer yeterince açık değilse, bir hediye kültürünün birden fazla şekilde biçimlenebileceğini göstermektedir. Tarih ve paylaşılan değerler önemlidir. Hacker kültürünü Hackerlığın Kısa Tarihçesi[HH] makalesinde özetledim; şimdiki durumunun oluşmasında belirleyici rol oynayan etkenler gizli değildir. Hackerlar, kültürlerini, rekabetin alacağı şekiller konusunda yaptıkları tercih kümesi ile belirlemişlerdir. Bu makalenin geri kalan kısmında bu rekabet şekillerini inceleyeceğiz.
Önceki Üst Ana Başlık Sonraki
Locke ve Toprak Mülkiyeti Başlangıç Hackerlığın Zevki
Bir Linux Kitaplığı Sayfası