1 Giriş

Bu belirtim, XSLT dilinin sözdizimini ve anlamlandırmasını tanımlar. XSLT dilinde bir dönüşüm, XSLT tarafından tanımlanmış olsun olmasın bütün elemanları içererek, [XML Adları] veya [XML Adları 1.1] İsim-alanları Önergesine uygun ve iyi biçimlenmiş bir [XML] veya [XML 1.1] belge olarak ifadesini bulur. Kolaylık olsun diye, XML 1.0 ve XML Adları 1.0 Önergelerine atıf yapılmıştır. Bu bakımdan, tek biçimli tanım-yeri başvuruları kullanılmışsa da uluslararası tanım-yeri başvuruları da ayrıca desteklenebilir. Bazı durumlarda XML 1.0 ve XML 1.1 tanımları tamamen aynı olabilir. XSLT tarafından tanımlanmış elemanlar belli bir XML isim-alanına karşılık olmakla diğerlerinden ayrılırlar (bkz, XSLT İsim-alanı); bu belirtimde bu isim-alanından XSLT isim-alanı olarak bahsedilecektir. Bu belirtim aynı zamanda, XSLT isim-alanı sözdiziminin ve anlamlandırmasının bir tanımıdır.

XSLT'de ifadesini bulan bir dönüşüm, bir kaynak ağacı bir hedef ağaca dönüştürecek kuralları açıklar. Dönüşüm, örüntüler örneklerle ilişkilendirilerek elde edilir. Bir örüntü kaynak ağacındaki elemanlarla eşleşirken, bir örnek hedef ağacın elemanlarını oluşturur. Hedef ağaç, kaynak ağaçtan ayrıdır. Hedef ağacın yapısı kaynak ağacın yapısından tamamen farklı olabilir. Hedef ağaç oluşturulurken, kaynak ağaçtaki elemanlar süzülebilir, yeni bir sırayla dizilebilir ve hatta ağaca tamamen keyfi bir yapı eklenebilir.

XSLT'de ifadesini bulan dönüşüme biçembent (İng: stylesheet) denir. Çünkü, XSLT'nin XSL biçimleme söz varlığına dönüştüğü durumda dönüşüm bir biçembent (biçem demeti) olarak iş görür.

Bu belge bir XSLT biçembendinin bir XML belgesi ile nasıl ilişkilendirileceğini açıklamaz. XSL işlemcilerinin [XML Stylesheet]'te açıklanan mekanizmayı desteklemeleri önerilir. Bu veya herhangi bir başka mekanizma, bir XML belgeye aynı anda uygulanacak bir XSLT biçembent silsilesinden oluştuğunda, etkisi, silsileyi oluşturan üyeleri aynı sırayla içeren (bkz, Biçembent İthali) tek bir biçembendin uygulanmasına eşit olmalıdır.

Bir biçembent, örneklenim kurallarından oluşan bir küme içerir. Bir örneklenim kuralı iki parçadan oluşur: kaynak ağacındaki düğümlere karşılık olan bir örüntü ve hedef ağacın biçimlenecek parçasının biçimleme örneğini içeren bir örneklenim (İng: template). Bu, bir biçembendin kaynak ağaç yapıları birbirine benzeyen geniş bir belge sınıfına uygulanabilmesini mümkün kılar.

Bir örneklenim, hedef ağacın bir bölümünü oluşturacak belli bir kaynak eleman için bir örneklenimdir. Bir örneklenim, hedef eleman yapısını birebir belirten elemanlar içerebileceği gibi, hedef ağaç yapısını oluşturacak yönergeler olarak XSLT isim-alanındaki elemanları da içerebilir. Bir örneklenim işleme sokulduğunda, içerdiği her yönerge yorumlanır ve oluşturacağı hedef ağaç bölümüyle değiştirilir. Yönergeler astsal kaynak elemanlarını seçebilir ve işleyebilir. Bir astsal elemanın işlenmesi, uygun örneklenim kuralının bulunması ve bu kuraldaki örneklenimin işleme sokularak hedef ağacın bir bölümünün oluşturulması anlamına gelir. Elemanların sadece bir yönergenin yorumlanmasıyla seçildikleri takdirde işleme sokulabileceğine dikkat ediniz. Hedef ağaç, kök düğümü için hazırlanmış örneklenim kuralı bulunup onun örneklenimi işleme sokularak oluşturulur.

Uygun örneklenim kuralını bulma işleminde, birden fazla örneklenim kuralı belirtilen elemanla eşleşen örüntüye sahip olabilir. Ancak, sadece bir örneklenim kuralı uygulanacaktır. Hangi örneklenim kuralının uygulanacağına karar verme yöntemi Şablon Kuralları için Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi bölümünde açıklanmıştır.

Bir örneklenim tek başına oldukça güçlü sayılır: az veya çok karmaşıklıkta yapılar oluşturabilir; kaynak ağacın çeşitli yerlerindeki dizge değerlerini çekip çıkarabilir; elemanların kaynak ağaçta yer alışlarına bağlı olarak yinelenen yapılar üretebilir. Basit dönüşümler bakımından, hedef ağacın yapısı kaynak ağacın yapısından bağımsız olduğunda, bir biçembent çoğunlukla kaynak ağacın tamamı için işlem yapan tek bir örneklenimden meydana gelir. İçeriği verilerden oluşan XML belgeler üzerindeki dönüşümler çoğunlukla bu türdendir (bkz, Veri Örneği). XSLT bu tür biçembentler için basitleştirilmiş bir sözdizimi sağlar (bkz, Birebir Hedef Eleman olarak Biçembent).

Bir örneklenim işleme sokulduğunda daima bir geçerli düğüm ve bir geçerli düğüm listesi ile ilgili olarak işlem yapar. Geçerli düğüm daima geçerli düğüm listesinin bir üyesidir. XSLT'deki işlemlerin çoğu geçerli düğüme göredir. Pek az yönerge geçerli düğüm listesini veya geçerli düğümü değiştirir (bkz, Örneklenim Kuralları ve Yineleme); bu yönergeler işlem yaptığı sırada, geçerli düğüm listesi yerini yeni düğüm listesine bırakır; yani yeni listenin her üyesi geçerli düğüm haline gelir; yönergenin işi bittiğinde geçerli düğüm listesi veya geçerli düğüm tekrar yönerge öncesinde geçerli olan düğüm listesi ve düğüm olur.

XSLT metin üretmek ve koşullu işlemler için eleman seçerken [XPath] tarafından tanımlanmış ifade dilini kullanır.

XSLT, dili genişletmek için kullanıcı tarafından değiştirilerek kullanılmak üzere iki özellik sağlar, biri örneklenimlerde kullanılan yönerge elemanları kümesini, diğeri XPath ifadelerinde kullanılan işlev kümesini genişletir. Bu özelliklerin her ikisi de XML isim-alanlarına dayandırılmıştır. XSLT'nin bu sürümü bu özellikleri gerçeklemek için bir mekanizma tanımlamamıştır (bkz, Eklentiler).

Not:

XSL Çalışma Grubu böyle bir mekanizmayı bu belirtimin ileriki sürümlerinde veya ayrı bir belirtimde tanımlamayı düşünmektedir.

XSLT tarafından tanımlanmış elemanların sözdizimlerini belirleyen eleman sözdizimi gösterim özeti Gösterim bölümünde açıklanmıştır.

XSLT biçembentleri için MIME ortam türleri olarak text/xml ve application/xml [RFC2376] kullanılmalıdır. Özellikle XSLT biçembentleri için kayda geçirilmiş bir ortam türü olduğunda, bu ortam türü de kullanılabilir.