Yazılım lisanslarının çoğu sizin yazılımı paylaşma ve değiştirme hakkınızın
elinizden alınması için hazırlanmıştır. Buna karşılık, GNU Genel Kamu
Lisansları sizin serbest yazılımları değiştirme ve paylaşma hakkınızın
mahfuz tutulması ve yazılımın bütün kullanıcıları için serbest olması
amacı ile yazılmıştır.
Bu Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, bazı özel amaçlı yazılım paketleri
--genelde kitaplıklar-- için hazırlanmış olup, Free Software Foundation'un
bazı yazılımları ve bu lisansı kullanmayı tercih eden diğer yazılımcıların
yazılımları için kullanılmaktadır. Siz de bu lisansı kullanabilirsiniz, fakat
kullanmadan önce sizin özel durumunuz için bu lisansı mı, yoksa GNU Genel
Kamu Lisansı (GPL) kullanmanın mı daha uygun bir strateji olacağını, aşağıdaki
açıklamaları okuyarak düşünmeniz ve öyle karar vermenizi öneriyoruz.
Serbest yazılımdan bahsettiğimiz zaman fiyattan değil, özgürlükten
bahsediyoruz. Bizim Genel Kamu Lisanslarımız, sizin serbest yazılımların
kopyalarını dağıtma özgürlüğünüzü (ve isterseniz bu hizmet için para
almanızı), yazılım kaynak kodlarının size dağıtım esnasında veya eğer
isterseniz verilmesini, yazılımı değiştirebilmenizi, yazılımın parçalarını
yeni yazılımlar içerisinde kullanabilmenizi ve bunları yapabileceğinizi
bilmenizi sağlamaktadır.
Haklarınızı koruyabilmemiz için dağıtıcıların sizin haklarınızı
kısıtlama veya sizin bu haklarınızdan feragat etmenizi isteme yollarını
yasaklayıcı bazı kısıtlamalar getirmemiz gerekmektedir. Bu kısıtlamalar
eğer kitaplığın kopyalarını dağıtıyor veya değiştiriyorsanız size bazı
yükümlülükler getirmektedir.
Örneğin kitaplığın kopyalarını, bedava veya ücret karşılığı dağıtıyorsanız
alıcılara sizin sahip olduğunuz bütün hakları sağlamalısınız. Onların da
kaynak kodlarına sahip olmalarını veya ulaşabilmelerini sağlamalısınız. Eğer
kitaplık ile başka kodlar bağlanıyorsa, alıcılara bütün nesne dosyalarını
vermelisiniz ki, alıcılar kitaplığın kaynak kodlarında değişiklik yapıp
kitaplığı yeniden derledikten sonra nesne dosyalarını tekrar kitaplık ile
bağlayabilsinler. Ve onlara da haklarını bilebilmeleri için bu şartları
göstermelisiniz.
Haklarınızı koruma iki aşamada gerçekleşmektedir:
Yazılıma telif hakkı alınmaktadır.
Yazılım lisansı olarak size, hukuki olarak, yazılımı kopyalama,
dağıtma ve/veya değiştirme hakkı tanıyan bu lisans sunulmaktadır.
Her dağıtıcıyı korumak için bu serbest kitaplığın herhangi bir garantisi
olmadığını vurgulamak istiyoruz. Eğer kitaplık başkası tarafından
değiştirilmiş ve değiştirilmiş hali ile tarafınıza ulaştırılmış ise
alıcıların, ellerinde olan kitaplığın orjinal olmadığını, dolayısıyla
başkaları tarafından eklenen problemlerin ilk yazarların şöhretlerine
olumsuz etkide bulunmaması gerektiğini bilmelerini istiyoruz.
Son olarak, bütün serbest yazılımlar yazılım patentleri tarafından
sürekli tehdit altında bulunmaktadır. Herhangi bir şirketin serbest bir
yazılımın kullanıcılarını, bir patent sahibinden kısıtlayıcı bir lisans
alarak kısıtlama/engellemesinin mümkün olmamasından emin olmak istiyoruz.
Dolayısıyla kitaplığın herhangi bir sürümü için alınabilecek bir patent
lisansının bu lisans içerisinde tanımlanan tam serbesti ile uyumlu olması
gerektiğini açık olarak ortaya koyuyoruz.
Kitaplıklar da dahil olmak üzere çoğu GNU yazılımı normal GNU Genel
Kamu Lisansı (GPL) altında yayınlanmaktadır. GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı
(LGPL) olarak adlandırılan bu lisans ise, yalnızca bazı özel kitaplıklar
için uygulanmakta ve GNU Genel Kamu Lisansı'ndan (GPL) bir hayli değişik
koşullar içermektedir. Bizler bu lisansı (LGPL), bazı kitaplıkların serbest
olmayan yazılımlara bağlanabilmesine imkan tanımak amacı ile kullanıyoruz.
Bir yazılım bir kitaplık ile, gerek statik, gerek paylaşımlı kitaplık
yolu ile bağlandığı zaman, ikisinin birleşimi, hukuki açıdan birleşik ve
orjinal kitaplıktan iştikak eden bir eser oluşturur. Dolayısıyla normal Genel
Kamu Lisansı, böyle bir bağlanma işlemine ancak eğer oluşan bütün GPL'de
tanımlanan serbesti kriterlerine uyuyor ise izin verir. Kısıtlı Genel Kamu
Lisansı (LGPL) ise, kitaplık ile başka yazılımların bağlanması halinde daha
gevşek kriterler uygular.
Bu lisansa "Kısıtlı" Genel Kamu Lisansı dememizin sebebi, kullanıcının
haklarını korumak açısından Genel Kamu Lisansı'na göre daha kısıtlı olmasıdır.
Bu lisans, serbest yazılım geliştiricilerine, serbest olmayan kapalı yazılım
geliştiricileri ile rekabet etmeleri için daha kısıtlı imkanlar sunmaktadır.
Bu dezavantajlar sebebi ile, pek çok kitaplık için bu lisansı değil, Genel
Kamu Lisansı'nı (GPL) kullanmaktayız. Fakat Kısıtlı lisans bazı özel durumlarda
bazı avantajlar sağlamaktadır.
Örneğin bazı özel ve seyrek rastlanan durumlarda, bir kitaplığın
en yaygın kullanımını sağlamak ve özendirmek ve bu şekilde de-fakto standart
haline gelmesini sağlamak istenebilir. Bunu sağlamak için, serbest olmayan
yazılımların da kitaplığı kullanabilmesine imkan tanımak gerekir. Daha sık
rastlanan bir durum ise, serbest bir kitaplığın serbest olmayan ve yaygın
kullanımda olan kitaplıklarla aynı işlevi yapmasıdır. Böyle durumlarda serbest
kitaplığı yalnız serbest yazılımlarla kullanılır hale getirmenin bir anlamı
yoktur, dolayısıyla Kısıtlı Genel Kamu Lisansı kullanılır.
Başka durumlarda, belirli bir kitaplığı serbest olmayan yazılımlarda
kullanma izninin verilmesi, daha çok sayıda kişinin çok sayıda serbest yazılımı
kullanmasına imkan verebilir. Örneğin GNU C kitaplığının serbest olmayan
yazılımlarla birlikte kullanılabilmesi, pek çok kişinin bütün GNU işletim
sistemini ve onun bir türevi olan GNU/Linux işletim sistemini kullanmasına
imkan tanımaktadır.
Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, kullanıcının özgürlüğünü korumakta daha
kısıtlı ise de, Kitaplık ile bağlanan bir yazılımı kullanan kullanıcıya,
o yazılımı Kitaplığın değiştirilmiş bir hali ile kullanabilme hakkı ve imkanı
vermektedir.
Kopyalama, dağıtım ve değiştirme ile ilgili kesin şart ve kayıtlar
aşağıda yer almaktadır. "kitaplığı baz alan eser" ile "kitaplığı kullanan
eser" arasındaki farka özellikle dikkat edin. Birincisi kitaplığın kaynak
kodlarından türeyen kod kullanmaktadır, ikincisi ise çalışmak için kitaplık
ile bağlanmalıdır.