Makinanızın belirli aralıklarla yedeklenmesi, sistem güvenliğinin
bir parçası sayılabilir. Donanımdan meydana gelen bir hata
sonucu veya yanlışlıkla girilen bir komut, sistemi açılamaz hale
getirebilir. Ancak yedekleme ile bu tür kullanıcı hatalarının önüne
geçebilirsiniz. Yedekleme genellikle tüm sistem üzerinde yapılmaz. Sadece
önemli sistem bilgilerini içeren dizinler yedekleme aşamasına girmelidir.
Yedekleme üniteleri olarak teyp, disket veya başka diskler
kullanılabilir. Teypler, büyük miktarda yedekleme işlemleri için ön
plana çıksa da birkaç dosyadan oluşan paketlerin korunması söz konusu olacaksa
disketler daha pratiktir. İnternet üzerinde ise bağımsız bir makina,
kendi rutin görevi dışında yerel ağda bulunan makinaların yedeklerini
belirli gün ve saatlerde almak üzere programlanabilir.
Sistemde fazla miktarda kullanıcı varsa yedekleme işlemi ciddi bir düzene
oturtulmalıdır. Sistemdeki hayati dosyalar örneğin her hafta, üzerinde
kullanıcıların bulunmadığı akşam saatlerinde yedeklemeye sokulabilir.
Yedekleme için birkaç yol önerilebilir. Kullanışlı olması için
yedeklemeyi yapan program, yedeklenen dosyalar arasındaki belirli bir
dosyayı kolayca açabilmelidir. Bunun yanında, yedek bilginin de bozulması
ihtimali vardır. Yedeğin içindeki tek baytın bozulması, bazı durumlarda
tüm yedeğin çöp yığını haline gelmesine yol açabilir. Doğru yedekleme
programının kullanılması bu anda önem kazanır.
Yedeklenecek olan dizinlerden en önemlileri, sistem yaplandırma
dosyalarının yeraldığı /etc, kullanıcı dizinlerinin yeraldığı /home,
bazı X Pencere dosyalarının bulunduğu /usr/X11/lib/X11 dizini altındaki
bazı dosya ve dizinler,
/usr ve /usr/local dizinde yeralan bazı dizin
ve dosyalar ile /root dizinidir. Şart olmasa da yedekleme için yeriniz
bolsa /tmp dizinini de koyabilirsiniz.
Elektronik postaları ( /var/spool/mail) da unutmamak gerekir. Yoksa,
çok meşhur olan "e-meyılım cyber-space'de kayboldu" cümlesini sıkça
duymaya başlarsınız.
Aşağıdaki komut, /usr ve /home
dizinlerini diskete yedekler.
$ tar cvMf /dev/fd0 /usr /home
tar komutununa verilen M parametresi yardımıyla bir disket dolduğu
zaman başka bir diskete devam etmenizi sağlar. Dizinleri sıkıştırarak
atmak için z seçeneğini vermek yeterli olur. Sıkıştırarak yedekleme
disket ya da teyp'te yer kazandıracaktır, ancak hata olduğunda verilerin
kurtarılması daha zor olacaktır. Açmak için
komutu yeterlidir. Sıkıştırılarak diskete atılan yedekler için açarken
de "z" kullanın. Disketleri sıra ile numaralandırmayı ihmal etmeyin,
yoksa bir disketten fazla yer kaplayan arşivleri açamazdınız.
Linux'ta gerek SCSI, gerek floppy teyp desteği vardır. Özellikle çok
veri yedekleyecekseniz teypler kaçınılmaz olur. Teyplere yedek alırken
de yukarıdaki floppy orneklerindeki gibi tar kullanabilirsiniz.
tar'ın yanı sıra sıkça kullanılan yedekleme komutları arasında
dump ve restore, cpio ve dd gösterilebilir. Linux'ta
ilk SCSI teyp sürücüye /dev/st0, ikinciye /dev/st1 ...
kullanarak, PC'lerde sıkça kullanılan ``floppy teyp''lere de
/dev/ftape üzerinden erişebilirsiniz. Piyasada bulacağınız
ortalama floppy teyplerin kapasiteleri 120M, 4mm SCSI teyplerin 4G, 8mm
SCSI teyplerin ise 7G kadar olacaktır. Teybin kapasitesi kullandığınız
sürücünün yeteneğine ve teybinizin uzunluğuna göre değişir. Örnek olarak,
bütün sistemin tar kullanarak ilk SCSI teybe yedeklemek için,
Bir TCP/IP ağınız varsa ve birden fazla Linux ya da UNIX makinası
kullanıyorsanız, tek bir teyp sürücü ile bütün makinalarınızın, hatta
Windows makinalarınızın bile (Linux'un yardımıyla) yedeğini
alabilirsiniz. Bu iş için amanda gibi daha özelleşmiş ve yedekleme
işlemini otomatikleştiren bir program kullanabileceğiniz gibi, GNU
tar'dan da yararlanabilirsiniz. Örneğin tar ile, cclub.metu.edu.tr
makinasından, linux.org.tr makinasındaki floppy teybe yedek almak için,
cclub:~# tar cvf linux.org.tr:/dev/ftape /home
yukarıdaki komutun çalışması için linux.org.tr makinasının
root'unun .rhosts dosyasında
cclub makinasının root'una
izin verilmiş olması gerekir. Bu işlem güvenlik için sakıncalı
olduğundan, bu iş için özel bir kullanıcı açmak gibi bir yönteme
başvurulabilir. Örneğin linux.org.tr'da yedek
adlı bir kullanıcı
açtığımızı düşünelim. Bu durumda yukarıdaki komutu,
şeklinde yazabiliriz.