Bu satırları okuduğunuza göre çalışır durumda bir Linux sisteminiz
var demektir. Hala silmediniz mi yoksa? Şaka bir yana, büyük
badireler atlattınız. Önünüze sayısız engeller çıkabilirdi. Kurarken
elektrikler kesilebilirdi, sabit disk çizilebilirdi veya yanlış bölümü
biçemleyebilirdiniz. Özellikle Linux Slackware dağıtımını kurmak,
belgelendirme olmadan veya hatırlı bir arkadaşın yardımı olmaksızın
gerçekten zordur.
Bu bölümde Linux'a küçük bir giriş yapılacak, daha sonra da UNIX
kullanmayanlar sistemle tanıştıracaktır. Bölüm boyunca yapmanız gereken
korkmadan sistem üzerinde kolaylıkla gezinti yapmak ve dosyaları
kurcalamaktır.
Önceki bölünde sisteme girebilmek için parolası olmayan "root" kullanıcıyı
kullanmıştınız. Bu kullanıcı sistemde en fazla yetkiye sahip kullanıcı
olup sistem görevlisi (sorumlusu) adını alır. Eğer root dışında bir
kullanıcı hesabı tanımlanmışsa onu kullanın. Parola yazıldıktan sonra
komut istemcisine, yani kısaca kabuk dediğimiz programa girilir.
Parola yazılırken, başkalarının görmemesi için ekrana basılmaz.
Kullanıcı isimleri veya parolalarda büyük ve küçük harfler arasında fark
vardır. Root, root ve ROOT, farklı kullanıcılara işaret eder. Klavyenin
en sağındaki Caps Lock tuşunun yanmadığına emin olun.
Sisteme ilk girişte, aşağıdaki gibi bir satırla karşılaşacaksınız.
Welcome to Linux 1.2.13.
linux login: root
password:
Last login: Thu Feb 13 12:46:35 on tty1
Linux 1.2.13.
You have mail.
linux:~#
Genellikle komut istemcisinin sonundaki karakter, root kullanıcısı
için #, diğer kullanıcılar için $ olur. Bu
karakterden önce de makina ismi yeralır. MS-DOS'ta olduğu gibi burada
UNIX komutlarını girebileceğiniz kabuk (shell) üzerindesiniz.
Parolayı değiştirmek için kullanılan komut passwd'dir.
Bir kullanıcı sadece kendi parolasını değiştirebilirken root'a herkesin
parolasını değiştirme yetkisi verilmiştir. Herhangi bir sistemde hesap
parolanızı unutursanız, bunu sadece root değiştirebilir. Root
iken passwd yazın ve enter tuşuna basın.
linux:~# passwd
Changing password for root
Enter new password: *******
Re-type new password: ******
Password changed.
linux:~#
Parolanızı iyi saklayın. Root parolasını ele geçiren birisi sistemde
istediği değişikliği yapabilir. Parola seçimi için Linux İşletim
Sisteminde Güvenlik konu başlığına göz gezdirin.
Linux komutları hakkında bilgi almak için man komutu
kullanılır. Eğer kurulum aşamasında man dosyalarının kopyalanması
sorusuna olumlu yanıt verilmişse bunlar /usr/man dizini altında
bulunurlar. Örneğin passwd komutu hakkında daha ayrıntılı bilgi
almak için
yazın. Tüm man sayfaları /usr/man dizini altında 8 ayrı dizinde
saklanır (man1 .. man8). Bazı komutların man dosyaları birden fazla dizin
altında bulunur, bir dosya komut hakkında temel bilgi verirken diğeri
sistem programcılarına yönelik olabilir. Örnek olarak mount komutu,
hem 2, hem de 8 numaralı man dosyalarıyla birlikte arşivlenmiştir. C
programlayıcısı, mount komutuna ulaşmak için
yazarken normal kullanıcı,
yazmalıdır. Bunun yanında başlığında belirli bir anahtar sözcüğü içeren
tüm man dosyalarını araştırmak için apropos komutu
kullanılır.
Her komut, bir veya birden çok parametre alabilir. Örnek olarak,
$ find . -name "*.txt" -print
komutu, bulunduğunuz yerden itibaren tüm dosyaları araştıracak ve bunların
arasından sonu .txt ile bitenleri ekrana basacaktır.
Parametreler genel olarak "-" işaretleri ve bu işaretten sonra gelen
parametre ismi ile belirtilirler.